Berendruif – Arctostaphylus uva-ursi

Door Merlijn
Categorie Kruidenthee en specerijen
Leestijd 4 minuten

De berendruif is een dwergstruik die in Nederland zeer zeldzaam is en hier alleen op Terschelling groeit. Buiten Nederland groeit de plant in de koudere gebieden van het noordelijk halfrond, zoals Noord-Europa, Scandinavië, Noord-Amerika en IJsland. In sommige landen is het inmiddels een beschermde plant.

De familie

De berendruif is een plant uit de heidefamilie (Ericaceae). Deze familie kent over de hele wereld vertegenwoordigers. Bijna alle planten uit deze familie zijn (dwerg)struiken. De bloemen van de heidefamilie zijn symmetrisch. Buiten deze eigenschappen is er veel variatie binnen de familie.

In Nederland zijn de bekendste vertegenwoordigers van deze familie de rododendron (diverse soorten), de gewone dopheide (Erica tetralix) en de struikheide (Calluna vulgaris).

Uniek op Terschelling

De berendruif is inheems. Dat betekent dat de plant zich van nature heeft gevestigd in Nederland en hier niet door menselijk toedoen is gekomen. De berendruif is waarschijnlijk via vogels op Terschelling terechtgekomen, waar hij zich – zij het in zeer beperkte mate – weet te handhaven. Hij kwam ook enige tijd voor op de Veluwe, maar daar is hij inmiddels verdwenen. Elders in Nederland komt de plant niet in het wild voor.

De plant en de bloei

Berendruif is groenblijvend en heeft kruipende takken, waarmee hij grote matten kan maken Op de takken zitten zijstengels. De plant kan ruim een halve meter hoog worden. De bladeren van de plant staan verspreid. Hij bloeit in maart/april en de bloemen zijn urnvormig en aan de basis wit of lichtroze. Daar waar de bloemblaadjes uit de urn komen, zijn deze blaadjes roze. Na de bloei vormt berendruif (steen)vruchten. Deze vruchten of bessen worden roze of rood en worden graag gegeten door vogels.

Berendruif heeft een voedselarme en (vrij) droge bodem nodig om te kunnen overleven. Het is een plant die in de zon of halfschaduw kan groeien.

Geschiedenis en gebruik van berendruif

De Indianen in Amerika gebruikte berendruif al voor urineweginfecties en maakten er kompressen mee om op verstuikingen te leggen. En ze maakte er ook tabak van.

Rond de 13^e eeuw gebruikten we in Europa berendruif ook voor urineweginfecties, dan werd er een lauwwarm of koud infuus van gemaakt. Bij lage temperaturen zitten er minder looistoffen in.

Berendruif werkt in een vrij alkalische urine het beste. Dus het combineren met vitamine C is niet aan te raden. Er wordt soms zelfs een mespuntje natriumbicarbonaat gebruikt tijdens het berendruif gebruik. Verder kan het dan ook helpen om een basische groenterijke, zuurarme voeding in te nemen. Berendruif moet minimaal 3 dagen tot een week worden ingenomen.

Een koud infuus maak je zo

Laat 3 gram fijngestampte bladeren 6 tot 12 uur te laten trekken in 150 ml koud water. Hiervan drink je dan 3 á 4 keer per dag.

Toepassingen

(ter preventie van) blaasontstekingen
bij goedaardige prostaathypertrofie
bij sterk geurende urine
ter preventie van nierstenen
bij jicht

Blauwe maandag

Een leuke anekdote is dat berendruif ook gebruikt werd om stoffen mee blauw te kleuren. Kleding die op zaterdag ermee werd ingeweekt kleurde allereerst geel, maar door oxidatie werd de stof vervolgens blauw. Op maandag hing dan blauwe kleding te drogen. Hieruit ontstond de uitdrukking ‘blauwe maandag’. Op deze dag konden de ververs niet werken en waren verplicht vrij.

Wil je iets delen?

Wil je een reactie delen of heb je een vraag?

Door het insturen van het formulier kunt je een reactie achterlaten of een vraag stellen over algemene zaken. Wil je liever direct een consult aanvragen dan kan dat ook.

Stel je vraag!

"*" geeft vereiste velden aan