Het is vandaag de dag van de astronomische herfst; je zou het niet zeggen, want het is vandaag (1 september) heerlijk zomerweer, 24 graden en volle zon. In de herfst levert de vlierbessenboom, vlierbessen. In de lente zie je aan deze boom de prachtige bloesemschermen die je heerlijk kunt gebruiken om thee of vlierbessenlimo van te maken. Maar nu zijn de vlierbessen dus wild te plukken! Er zitten hier wel ook wat waarschuwingen aan vast, waarover later meer.
De Gewone vlier heet in het Latijns Sambucus nigra. Sambucus stamt af van het Griekse woord ‘sambuke’ of ‘sambuca’. Vroeger werd van vlierhout een driehoekige harp gemaakt. (Sambuca is ook een Italiaans drankje dat niks met de vlier maar alles met anijs te maken heeft.)
De vlier heeft een rijke geschiedenis en werd vroeger door sommige volkeren als een magische boom gezien. Zowel bij de zigeuners als de Denen, Duitsers en Israëliërs werd de boom als bijzonder en heilig ervaren. In onze streek vond je de vlier vaak terug op het platteland, waarbij men geloofde dat de boom beschermde tegen heksen, vuur en bliksem.
De Grieken en Romeinen gebruikten de boom al voor zijn heilzame eigenschappen. Alle bekende oude geneesheren pasten de vlier toe bij hun patiënten: Hippocrates, Dioscorides, Plinius en Galenus, hoge heren die beroemd zijn geworden in de ontwikkeling van de geneeskunde. Zij werkten nog veel met planten en voeding, want ze hadden off course niet zoveel anders.
Van de vlierbloesem worden vooral de bessen als de bloemen gebruikt. De bladeren worden alleen uitwendig wel eens toegepast.
De bloemen werken zweetafdrijvend, infectiewerend, antiviraal en samentrekkend. Ze hebben een verzachtend invloed op de slijmvliezen en remmen overvloedige slijmvorming.
De bessen werken zweetafdrijvend, infectiewerend, stimuleren het immuunsysteem en zijn antiviraal. Ze worden veel ingezet bij griep, verkoudheden en koorts.
De bloemen hebben ook cosmetische eigenschappen! Ze worden soms gebruikt als huidversterkende lotion, als verzachtende lotion bij kloven, bij droge en ruwe huid, in oogbaden en in een aftershave.
Ik weet niet of je wel eens vlierbloesem geproefd hebt? Maar het heeft een hele exquise smaak. Het doen denken aan muskaat, vanille en honing. Als je in de lente bloesem oogst, was het dan niet, want anders verliest het zijn smaak. Je kan het wel even laten liggen op een theedoek zodat insecten de bloemen kunnen verlaten. Vlierbloesem wordt gebruikt in thee, jams, limonade, ijsthee en toetjes. Maar soms proef je de smaak ook in champagne of witte wijn.
Nog een leuke tip uit het boek The plant pharmacy van Lisette Kreischer: je kan ook vlierbessen gedroogd online bestellen als je veilig wilt zijn qua soort en kwaliteit. Ze heeft ook een leuk recept met het gebruik van kruiden voor het maken van vlierbessensap.
Doe het water samen met de vlierbessen in een pan, voeg de kaneel, gember en kruidnagels toe. Roer goed door en breng het met het deksel op de pan aan de kook. Zet het vuur laag en laat ongeveer 45 minuten pruttelen. Zet vervolgend het vuur uit.
Prak de vlierbessen in het vocht grof met een vork of aardappelstamper. Giet het mengsel vervolgens door een fijn zeef in een schone kan (let op: dit sap kan vlekken maken dus werk voorzichtig). Druk wat achtergebleven in de zeef goed uit en gooi het bij het gft.
Voeg de azijn toe aan het vlierbessenvocht, gevolgd door het kokosbloesemnectar ( van de laatste eerst 100 ml en dan naar smaak meer).
Spoel vervolgens een glazen fles en dop om met kokend water en droog ze goed af. Giet hier vervolgens de vlierbessensiroop in. Draai de dop erop en laat de siroop afkoelen. Bewaar hem 1- 1 ½ maand in de koelkast. Goed schudden voor gebruik.
Je kunt deze siroop dagelijks gebruiken. Neem hem zo van een lepel of meng hem met een beetje water. Ook is hij heerlijk door wat soja- of kokosyoghurt of door een smoothie.
1 theelepel bij een kind
1 eetlepel bij een volwassene
Pas op met rauwe vlierbessen, want deze kunnen nog rijk zijn aan blauwzuur (dit heeft een toxische werking). Dit zie je terug in onrijpe bessen (deze dus altijd verwijderen als je het gaat bereiden), maar ook grote hoeveelheden paarse bessen. Het is belangrijk om de bessen eerst te verhitten dan verdwijnt deze stof.
Gebruik liever niet op eigen houtje bladeren of de bast van de vlier, ook hier schuilt het blauwzuurgevaar. Vermijd ook om teveel steeltjes mee te nemen.
Daarnaast zijn er nog aanverwante vlierboomsoorten die minder geschikt zijn om van te plukken. Waaronder de kruidvlier, de trosvlier en de bergvlier. De enige juiste is de Gewone vlier.
Wil je meer weten over het plukken de gevaarlijke soorten? Klik dan hier.
Door het insturen van het formulier kunt je een reactie achterlaten of een vraag stellen over algemene zaken. Wil je liever direct een consult aanvragen dan kan dat ook.
Stel je vraag!"*" geeft vereiste velden aan
Zij maken de beste natuurgeneeskundige middelen voor je geliefde dier. Oerkracht uit de natuur voor grote en kleine huisdieren.
