Katerhoofdpijn
Tsja….laten we hier maar even mee beginnen. Hoe je aan een kater komt hoef ik niet uit te leggen en als het goed is, heb je meteen in de gaten waar je hoofdpijn vandaan komt als je eens een nachtje lekker naar de getver bent gegaan. Hoort erbij, of, zoals mijn wijze schoonmoeder vroeger altijd zei: “je moet met alle goden dansen.” Amen. Maarrr stel dat je gewend bent dagelijks alcohol te drinken, wat uiteraard niet echt aanbevelenswaardig is, dan is dit je dikke hint dat de hoofdpijn die je regelmatig of dagelijks hebt waarschijnlijk een relatie heeft met je alcoholgebruik.
Wat kun je hiermee: stop voorlopig met alcohol en drink in ieder geval nooit dagelijks. Drink veel water en geef je leverontgifting even wat extra liefde. Voedingsstoffen zoals alfa-liponzuur, glutathion, NAC en silymarine uit mariadistel kunnen daarbij helpen. Alcoholgebruik verslechtert je magnesiumstatus. Magnesium is van belang voor een normale cellulaire energiehuishouding, spierspanning, waterhuishouding en geestelijke balans.
Hoofdpijn als onthoudingsverschijnsel van cafeïne
Koffie is een loeisterke botanical met een medicinale werking. Ja, het is hartstikke ingeburgerd om dagelijks koffie te drinken, maar gezond is het niet. Koffie heeft een medicinale werking, inclusief sterke bijwerkingen die ontregelend werken wanneer je het dagelijks gebruikt. Koffie, en vooral cafeïne, zijn belangrijke veroorzakers van hoofdpijn.
Wanneer je dagelijks koffie drinkt kan vooral de onthouding van koffie hoofdpijn veroorzaken. Deze cafeïne-afhankelijke hoofdpijn ontstaat langs verschillende wegen, waar dehydratatie, vaatspasmen en je fysieke stressrespons een rol bij spelen.
Sommige mensen hebben weekendhoofdpijn, doordat ze (ongemerkt) in het weekend geen of minder koffiedrinken dan op hun werkdagen.
Wat kun je hiermee: stop met het gebruik van alle bronnen van cafeïne. Dat zijn koffie, thee (groene, zwarte en witte thee), cola, energy drinks, chocolade en geneesmiddelen die cafeïne bevatten. Als je stopt met koffie drinken, heb je meestal twee dagen klapperende koppijn (en vervloek je de therapeut die je het advies heeft gegeven om voorlopig geen koffie te drinken – you’re welcome). Daarna is het voorbij. Probeer maar.
Ook hier is het van groot belang om voldoende water te drinken en je leverontgifting te ondersteunen (zie hierboven).
Spanningshoofdpijn
Spanningshoofdpijn is samen met cafeïne-afhankelijke hoofdpijn een van de meest voorkomende typen hoofdpijn. Je herkent je als een doffe, niet-kloppende (als in niet-pulserende), drukkende of knellende pijn, meestal tweezijdig, vaak gepaard met een strak gevoel op je schedel en/of in je nek en schouders. Het wordt door de meeste mensen beschreven “alsof er een strakke band om je hoofd zit”.
Spanningshoofdpijn wordt veroorzaakt door een te hoge spanning in de spieren van de nek, schouders en/of kaken, een slechte zit-, werk- of slaaphouding, slecht slapen, vermoeidheid en emotionele stress. Ook een verborgen depressie kan spanningshoofdpijn veroorzaken. Karakteristiek treedt dit type op tijdens bovengenoemde stressoren, maar het is ook mogelijk dat de pijn pas ontstaat als reactie op de ontspanning ná een stressvolle periode. Spanningshoofdpijn kan bij iedereen voorkomen, ongeacht je leeftijd.
Wat kun je hiermee: spanningshoofdpijn heeft, zoals de naam duidelijk aangeeft, een onlosmakelijke samenhang met stress en spanning. Het dagelijks doen van ontspanningsoefeningen, op vaste tijden op je dag, is een van de meest effectieve manieren om spanning te verminderen. Plan deze dagelijkse meditatie dus in! Werk daarnaast aan het verbeteren van je coping strategieën voor stress, kijk kritisch naar je werkdruk en laat je ondersteunen bij emotionele vraagstukken door intimi of een professional. Ook bepaalde supplementen en kruiden kunnen helpen om je fysiologische stressrespons te reguleren.
Migraine
Dit is de absolute eindbaas der hoofdpijnen. Pam schreef er eerder al een blog over. Migraine wordt gekenmerkt door een ernstige, eenzijdige kloppende pijn, vaak gepaard gaand met allerlei symptomen zoals misselijkheid, braken, overgevoeligheid voor licht en geluid, en koude handen. (Sommige soorten migraine zijn overigens tweezijdig en gaan niet altijd gepaard met overgevoeligheid voor licht en geluid en misselijkheid.) Soms wordt een aanval voorafgegaan door neurologische symptomen (samengevat onder de term aura) zoals visuele verstoringen (vlekken of lichtflitsen zien, uitval van een deel van het gezichtsvermogen), tintelingen in ledematen, gevoelloosheid van ledematen en/of moeite hebben met praten. Deze verschijnselen zijn volledig reversibel (ze verdwijnen restloos).
Oorzaken migraine
Migraine is een heftige aandoening die je leven behoorlijk kan verzieken. Mogelijke oorzaken en triggers zijn de anticonceptiepil, excessieve honger, emotionele stress, hoogteverschillen en weersveranderingen, felle en/of flikkerende lichten, roken, en het eten van bepaalde voedingsmiddelen waar de persoon in kwestie individueel niet tegen kan. Ook voeding rijk aan biogene aminen wordt vaak bekeken als mogelijke oorzaak.
Bij de meeste mensen met migraine speelt er een duidelijke genetische component, wat wil zeggen dat migraine vaak erfelijk is.
Geen one-size-fits-all
Er bestaat helaas geen one-size-fits-alll-oplossing voor migraine. Een goede aanpak bestaat uit een combinatie van stressvermindering en ontspanningsoefeningen, bepaalde kruiden en supplementen, het balanceren van het voedingspatroon, het nalopen en elimineren van eventuele voedingstriggers, het op orde brengen van de hormoonhuishouding (bij vrouwen) en de bloedsuikerstofwisseling (alle seksen) en het nalopen van eventuele andere triggers zoals cafeïne, geneesmiddelen, weersinvloeden, hoogteverschillen, een onregelmatig dag-nachtritme en/of eetritme en onderliggend emotioneel lijden. Ook acupunctuur is erg de moeite waard om te proberen als je lijdt aan migraine.
Inspanningshoofdpijn
Dit is kortdurende, gegeneraliseerde hoofdpijn die ontstaat tijdens of na fysieke inspanning zoals rennen, springen of seks (arme jij!). Ook passieve fysieke inspanning zoals niezen, hoesten of poepen kan dit type bij sommigen veroorzaken. In verreweg de meeste gevallen is dit een onderdeel van migraine of clusterhoofdpijn, en behandel je die dus primair, waardoor ook de pijnverergering bij inspanning verbetert. Heb je alleen inspanningshoofdpijn zonder migraine of clusterhoofdpijn, dan is het verstandig om je arts te consulteren om te kijken of er meer aan de hand is. Tevens is het zinvol om te zorgen voor een gezond cardiovasculair stelsel; ga dus werken aan je conditie, door te beginnen met rustige wandelingen die je langzaam opbouwt qua duur en intensiteit, binnen je eigen grenzen. Zorg voor goede hydratatie (drink genoeg schoon water) en elektrolyten (door dagelijks veel verse groenten te eten en eventueel aan te vullen met versgeperst groentesap zonder fruit of suiker).
Posttraumatische hoofdpijn
Dit is een gegeneraliseerde of plaatselijke hoofdpijn die soms kan lijken op migraine of spanningshoofdpijn en wordt veroorzaakt door een (fysiek) trauma, zoals een whiplash, je hoofd stoten of een sportincident. Ook na een relatief klein trauma kan dit type pijn soms optreden. De pijn treedt meestal dagelijks op. Dit type reageert vaak slecht op therapeutische behandeling, wat erg vervelend kan zijn. Posttraumatische hoofdpijn ontstaat namelijk door een verstoring van de automatische regulatie van prikkels door het brein. Het kost veel oefening, tijd en geduld om deze automatische regulatie te herstellen. Een gespecialiseerde fysiotherapeut of revalidatiearts kan je hiermee helpen. Dagelijkse ontspanningsoefeningen spelen een sleutelrol, omdat diepe ontspanning de stresscyclus onderbreekt. Ook biofeedbacktherapie, bepaalde regulerende kruiden en sommige supplementen kunnen ondersteunen bij dit herstelproces.
Hoofdpijn door weersveranderingen
Dit type ontstaat door plotselinge grote veranderingen in atmosferische druk, luchtvochtigheid en/of temperatuur. Veel mensen kunnen bijvoorbeeld treffend voorspellen dat er sneeuw op komst is doordat ze “sneeuwhoofdpijn” krijgen, die verdwijnt zodra het eenmaal sneeuwt. Maar ook de komst van regen, plotselinge veranderingen in het algemene weerbeeld zoals temperatuurdalingen of -stijgingen en de komst van storm of onweer kan hoofdpijn opwekken. Voor mensen met migraine is een degelijke weersomslag vaak een trigger voor een (flinke) migraineaanval. Dit fenomeen is zo bekend dat er op sommige weersites zelfs een migrainevoorspelling (en een hooikoorts- en reumavoorspelling) wordt gegeven. Ook mensen die verder geen last hebben van migraine kunnen een hele of halve dag lang last hebben van hoofdpijn door atmosferische veranderingen.
Het spreekt voor zich dat hier niet zo gek veel aan te doen is. Wel kun je je gevoeligheid voor het ontwikkelen van hoofdpijn verminderen met behulp van onderstaande algemene tips tegen hoofdpijn. Verder is het uiteraard prettig als je helder hebt dat het weer de boosdoener is van je hoofdpijn, zodat je weet waar je aan toe bent.
Hongerhoofdpijn
Dit type ontstaat vlak voor etenstijd en wordt veroorzaakt door een combinatie van een hoge spierspanning, een lage bloedsuikerspiegel en een plotseling verwijden van de bloedvaten. Maaltijden overslaan, te laat eten of te streng diëten of vasten veroorzaken dit type hoofdpijn. Ook te lang slapen kan een oorzaak zijn! De oplossing is helder: eet op tijd, eet genoeg en verhoog je RRR (Rust, Regelmaat en Reinheid. Goed streng uitspreken, voor maximaal effect.) Let op andere signalen van een ontregelde bloedsuikerspiegel, zoals gewichtstoename, relatief hoog vetpercentage, snel weer honger hebben na het eten en snel last hebben van “wegtrekkers”. Verlaag je inname van suiker en geraffineerde koolhydraten (zoals witmeel, witte rijst, witte pasta), kies voor complexe koolhydraatbronnen (zoals peulvruchten, volkorengranen en knolgewassen) en eet voldoende eiwitten bij iedere maaltijd.
Hoofdpijn door kaakklemmen
Tandenknarsen en kaakklemmen is onbewust gedrag door stress, dat moeilijk te veranderen is. De meeste fanatieke klemmers en knarsers doen dat meestal ’s nachts, en veel mensen zijn zich er dan ook niet van bewust dat ze klemmers of knarsers zijn! Gevoelige tanden en kiezen door glazuurschade is de duidelijkste hint. Andere vervelende bijeffecten zijn hoofdpijn en tinnitus. Een goede tandarts kan aan je gebit zien in hoeverre je klemt of knarst. De tandarts kan een bitje voor je maken om je gebit te beschermen tegen schade door het klemmen. Oefeningen (van de fysio) en bepaalde kruiden en supplementen kunnen de spanning helpen verminderen. Ook acupunctuur kan in sommige gevallen goed helpen. Dagelijkse ontspanningsoefeningen zijn ook hier weer de beste – gratis! – remedie om je onbewuste stressregulatie gezond te houden.
Artritis hoofdpijn
Dit is hoofdpijn aan het achterhoofd en/of de nek, die verergert door beweging. Deze hoofdpijn wordt veroorzaakt door een (laaggradige) ontstekingen van de bloedvaten in het hoofd en/of door structurele veranderingen in het botweefsel in de nek, en komt vaker voor bij mensen met artritis. Als je vermoedt dat je dit type hoofdpijn hebt, is het verstandig om eerst verder onderzoek te laten doen door je arts. Therapie voor dit type pijn richt zich met name op het verminderen van de artritis, waardoor de hoofdpijn mee verbetert. Er bestaat een uitstekend natuurgeneeskundig protocol om artritisklachten te verzachten!
Oog-inspanningshoofdpijn
Deze hoofdpijn ontstaat doordat je oogspieren te hard moeten werken om goed te kunnen focussen. Een bril of lenzen lost dit probleem op! Laat je ogen dus controleren door de opticien wanneer je last hebt van aanhoudende hoofdpijn die dagelijks optreedt en erger wordt door bijvoorbeeld (langdurig) lezen of autorijden.
Hormonale hoofdpijn
Hormonale hoofdpijn is gerelateerd aan de menstruatiecyclus en heeft een migraine-achtig karakter. Deze hoofdpijn ontstaat op vaste momenten in de menstruatiecyclus, bijvoorbeeld vlak voor, tijdens of direct na de menstruatie, of tijdens de ovulatie. Als je menstrueert, houd dan altijd je cyclus bij en noteer wanneer je hoofdpijn optreedt om te kunnen zien of er een hormonaal patroon achter zit.
Let op: ook als je de pil gebruikt, een implantaat draagt, een spiraal draagt, een NuvaRing draagt of sinds kort in de overgang bent, kunnen bepaalde klachten zoals hoofdpijn optreden in het ritme van je cyclus (of waar die voorheen zou hebben gelopen). Houd dus altijd gedurende een maand of twee à drie een hoofdpijndagboek bij om een dergelijk patroon te kunnen achterhalen.
Hormoonhuishouding op orde brengen
Ook in de overgang kan hoofdpijn optreden ten gevolge van alle grote hormonale veranderingen in je lichaam. Wist je dat wij een specialist overgang in huis hebben? Donalda is therapeut, gespecialiseerd in overgangsklachten. Mail naar specialistovergang@vanderpigge.nl om een consultatie bij haar aan te vragen.
Hormonale hoofdpijn pak je aan door je hormoonhuishouding op orde te brengen. Dat begint vaak met het afstappen van hormonale anticonceptie of koperspiraal, zodat je lichaam eerst even op adem kan komen en er een natuurlijke cyclus kan ontstaan. Met voedingsinterventies, kruiden, supplementen, ontspanningsoefeningen en de juiste lichaamsbeweging kan een gezonde cyclus worden aangemoedigd en PMS-klachten worden hersteld. Meer over het aanpakken van PMS-klachten lees je hier.
Clusterhoofdpijn
Nog zo’n brute gemenerik. Clusterhoofdpijn wordt gekenmerkt door een heftige pijn rondom of achter één oog. Tranen, een dichtzittende of juist lopende neus, een dik of hangend ooglid, onrust en een rood gezicht kunnen gepaard gaan met de pijn. De pijn ontwikkelt zich vaak tijdens de slaap en kan enkele uren duren. De aanvallen kunnen weken- of maandenlang vrijwel dagelijks optreden, en vervolgens maanden of zelfs een jaar wegblijven, waarna er weer een nieuwe periode (cluster) van hoofdpijnaanvallen begint. Clusterhoofdpijn treft in 90% van de gevallen mannen, meestal zo tussen de 20 en 50 jaar. Alcohol en excessief roken worden vaak genoemd als mogelijke oorzaken, naast een teveel aan histamine of een verhoogde histaminegevoeligheid, bepaalde geneesmiddelen en atmosferische prikkels zoals hoogteverschillen.
Naast de algemene tips tegen hoofdpijn en migraine die je verderop kunt lezen, kunnen ook plantaardige ontstekingsremmende stoffen, ondersteuning van de leverfunctie en een betere hydratatie (meer schoon water drinken) helpen.
Hoofdpijn door hoge bloeddruk
Deze hoofdpijn wordt meestal ervaren als een gegeneraliseerde, band-om-je-hoofd type pijn, die in de ochtend het ergst is en afneemt gedurende de dag. Deze hoofdpijn ontstaat bij een joekel van een hypertensie (denk aan 200 over 110). Herken je dit beeld? Laat dan zeker je bloeddruk even controleren door je arts. Een hoge bloeddruk kan vele orgaansystemen in je lichaam beschadigen. Het is dus van belang om dit tijdig op het spoor te komen.
Sinushoofdpijn
Dit type hoofdpijn ontstaat door sinusitis (bijholteontsteking). Door de zwelling en ontsteking van de slijmvliesholtes in de schedel ontstaat er een knagende pijn over het hele voorhoofd- en neusgebied, die vaak gedurende de dag verergert. Vooroverbuigen met je hoofd geeft meestal een plotselinge verergering van de pijn. Deze hoofdpijn wordt veroorzaakt door de acute infectie en blokkade van de afvoer van de neus en voorhoofdsholten. De hoofdpijn verdwijnt tegelijk met de infectie, en behandeling van de sinusitis staat dus voorop.
Hoofdpijn door allergie
Inhalatieallergieën zoals hooikoorts, huisstofmijtallergie en allergie voor dierenharen veroorzaken klachten zoals prikkende, rode en opgezwollen ogen, een geprikkelde loopneus, keelpijn, darmklachten en ook gegeneraliseerde hoofdpijn. Vermindering van de blootstelling aan het allergeen, regulatie van de histaminestofwisseling en herstel van de allergische gevoeligheid vanuit het microbioom zijn de wegen waarlangs je deze klachten kunt aanpakken.
Hoofdpijn in samenhang met medicijnen
Bepaalde geneesmiddelen, zoals sommige antidepressiva, hebben hoofdpijn als bijwerking. In sommige gevallen treden deze bijwerkingen vooral op in de eerste periode van gebruik, en nemen ze na verloop van tijd af. Bij andere geneesmiddelen kan hoofdpijn als bijwerking pas later optreden. Soms is migraine een rechtstreeks gevolg van de werking van het geneesmiddel zelf, zoals bij bloeddrukverlagers zoals ACE-remmers en vasodilaterende (= bloedvatverwijdende) middelen zoals calciumkanaalblokkers. Ervaar je (ernstige) hoofdpijn die niet over gaat, in samenhang met je medicijnen? Controleer de bijsluiter(s) van je medicijnen op bekende bijwerkingen en overleg met je arts.
Naast hoofdpijn als bijwerking bestaat er ook middelen-afhankelijke hoofdpijn. Dit type hoofdpijn ontstaat doordat er te veel of te vaak geneesmiddelen tegen de hoofdpijn (zoals paracetamol, NSAID’s (ibuprofen enzo) of sumatryptan) wordt gebruikt. Middelen-afhankelijke hoofdpijn is dus iets heel anders dan hoofdpijn als bijwerking.
Middelen-afhankelijke hoofdpijn
Dit type pijn is soms lastig te signaleren, omdat je eerst hoofdpijn had, toen pijnstillers bent gaan gebruiken, die pijnstillers met enige regelmaat bent blijven gebruiken, en dus niet hebt opgemerkt wanneer de hoofdpijn óók door de pijnstillers is gaan ontstaan. De enige manier om dit uit te proberen, is door te stoppen met de pijnstiller/het geneesmiddel die je hoofdpijn vermoedelijk in de hand werkt. (Let op: stop nooit zomaar met receptgeneesmiddelen, maar overleg eerst met je arts!)
Stoppen kan uiteraard erg vervelend zijn, omdat je ook tijdens het afkicken hoofdpijn blijft houden. Overleg daarom met je arts; vaak is het mogelijk om de afkickperiode tijdelijk te overbruggen met een ander geneesmiddel. Daarna is het de bedoeling dat je stopt!
Zeldzame andere oorzaken van hoofdpijn
Naast bovengenoemde lange lijst zijn er nog veel meer oorzaken van hoofdpijn. Ook koorts kan bijvoorbeeld hoofdpijn geven, soms nog voordat je de koorts zelf hebt opgemerkt.
Tumoren, ontstekingen van de bloedvaten in de slapen, een aneurysma, MS en andere auto-immuunziekten en andere ernstige aandoeningen kunnen gepaard gaan met hoofdpijn. Uiteraard vallen deze situaties niet onder zelfzorg. Raadpleeg je arts als je twijfelt over je eigen hoofdpijn.
Breng je hoofdpijn in kaart
Je kunt – echt heel erg helaas – aan meer dan één type hoofdpijn tegelijk lijden. Om jouw hoofdpijn goed te kunnen behandelen is het slim om je klachten eerst goed voor jezelf in kaart te brengen. Evalueer de volgende zaken zo objectief mogelijk voor jezelf:
- Wanneer zijn je hoofdpijnklachten begonnen?
- Hoe vaak heb je deze klachten en wanneer treden ze op? Op welk moment van de dag of week (doordeweeks/weekends)? Hoe lang houden de klachten aan?
- Beschrijf je pijn: eenzijdig of tweezijdig, waar zit het precies, hoe voelt het aan? (Stekend, kloppend, bijtend, dof, scherp, verblindend, splijtend, enzovoort?)
- Indien je menstrueert: is er een verband tussen je hoofdpijn en je menstruatiecyclus?
- Zijn er duidelijke triggers voor je hoofdpijn? Denk aan bepaald voedsel, specifieke fysieke activiteiten, fel licht, sterke geuren, temperatuursveranderingen, hoogteverschillen, herrie of harde geluiden, rook, stress of te veel of te weinig slapen?
- Welke symptomen ervaar je voorafgaand aan het optreden van de hoofdpijn? (Bijvoorbeeld sterretjes zien, opvliegers, enzovoort.)
- Heb je familieleden die ook aan hoofdpijn lijden?
- Heb je verschillende typen hoofdpijn, denk je?
Tien tips om hoofdpijn tegen te gaan
- Check in bovenstaand overzicht eerst welk type hoofdpijn jij vermoedelijk hebt, en neem bijbehorende maatregelen.
- Vermijd cafeïne, alcohol en drugs. Kick af en probeer minimaal 3 maanden volledig zonder deze stoffen te blijven, en kijk wat er gebeurt. Verreweg de meeste soorten hoofdpijn verergeren (indien ze er niet primair door zijn ontstaan) door regelmatig gebruik van cafeïne.
- Kijk kritisch naar je stresslevels en onderneem actie om meer te ontspannen en de druk van de ketel te halen.
- Drink voldoende schoon water. Koffie, thee, frisdrank, vruchtensap, enzovoort, tellen allemaal niet als water. Een goede hydratatie is een voorwaarde om van je hoofdpijn af te kunnen komen.
- Zorg voor voldoende dagelijkse beweging in de frisse lucht.
- Verbeter je RRR: Ga op tijd naar bed en pak slaapproblemen aan, houd je aan de algemene richtlijnen voor gezonde voeding, zorg voor een stabiel dagritme en verminder onnodige prikkels (doei Instagram).
- Eet onbewerkt voedsel van goede kwaliteit. Eet genoeg en eet op tijd. Zorg voor een stabiele bloedsuikerspiegel: eet geen geraffineerde koolhydraten (geen witmeelproducten zoals wit brood en witte pasta, witte rijst), vermijd suiker en zoetstoffen. Eet genoeg eiwitten en vezels bij iedere maaltijd.
- Check of er mogelijk een voedingsintolerantie in het spel is: hoe gaat het met je darmen? Heb je nog andere klachten of symptomen, naast hoofdpijn?
- Zorg voor een gezonde hormoonhuishouding en pak hormonale klachten aan.
- Laat je adviseren over kruiden en supplementen die jouw type hoofdpijn kunnen verbeteren. Neem contact met ons op voor een advies, of boek een consult! mail naar consult@vanderpigge.nl
