Ultrabewerkte voeding; ondermijner van onze gezondheid

Maar wat is ultrabewerkt voedsel nou precies?

Ultrabewerkt voedsel is eten en drinken dat industrieel is gemaakt en vol zit met onnatuurlijke toevoegingen zoals emulgatoren en kleur- en smaakstoffen. Denk bijvoorbeeld aan frisdrank, chips, koekjes, snoep, kant-en-klaarmaaltijden en fastfood. Maar er is ook één simpele samenvatting voor: verpakt in plastic, met een ingrediënt erin dat je normaliter niet in een keuken zou vinden. Uit talloze onderzoeken blijkt dat ultrabewerkt voedsel kan leiden tot obesitas, diabetes, hart- en vaatziektes, kanker en depressieve klachten. Niet mis dus.

Wat gebeurt er in de fabriek dan met dit soort eten?

Voedselfabrikanten doen erg hun best om ons consumenten een zo fijn mogelijk mond- en smaakgevoel te bezorgen, zodat je flink van hun producten blijft eten. Dit doen ze door voedsel helemaal af te breken en vervolgens weer op te bouwen door er allerlei emulgatoren, smaak- en kleurstoffen aan toe te voegen. Ken je dat? Als je eenmaal aan die zak chips of dat pak koekjes begint, is er bijna geen stoppen aan. Hun motto hierin is om makkelijk reclame te kunnen maken en zo hun winst op te drijven. Hiermee spelen ze op een hele nieuwe manier in op hoe voedsel is opgebouwd, namelijk uit koolhydraten, vet, eiwitten, vezels, suiker en zout. Zo heeft ons voedsel er altijd uit gezien en zo is het opgebouwd. Ultrabewerkt voedsel is vaak opgebouwd uit goedkope gewassen zoals soja, mais, tarwe, en om het eetbaar te maken worden er veel additieven aan toegevoegd.

Er was eens

Er was in 2000 een Braziliaanse professor die merkte dat er iets niet klopte aan de explosie van obesitas en diabetes in Brazilië. Hij zag een tegenstelling tussen de stijgende verkoop van zogenaamde gezonde producten en de daling van de verkoop van ongezonde producten. Want ondanks dat dit gebeurde werden mensen steeds dikker. Hij besloot anders naar het voedsel te kijken en deelde het voedsel in naar mate van bewerking van het voedsel tijdens productie. Zo kwam hij erachter dat er veel meer ultrabewerkt voedsel werd verkocht.

Dikke mensen, dikke kinderen

Er zijn vele onderzoeken die hebben aangetoond dat ultrabewerkt voedsel leidt tot overgewicht, obesitas, hart- en vaatziektes, diabetes type 2, kanker, depressie en dementie. Rond de jaren 70 was kinderobesitas rond de 1 à 2%, tegenwoordig is kinderobesitas rond de 20%! In 50 jaar tijd. In the presentatie van Chris van Tulleken op YouTube zie je dat vanaf de jaren 70 over alle soorten bevolkingsgroepen en volkeren heen, de obesitascijfers flink beginnen te stijgen. Hij legt ook uit dat dit niks te maken heeft met wilskracht of een tekort aan beweging, maar veel meer met armoede en politieke keuzes.

Waarom ultrabewerkt voedsel zo’n impact heeft op onze gezondheid

In ons lichaam legt ultrabewerkt voedsel een andere weg van verwerking af dan onbewerkt voedsel. Normaliter wordt voedsel via onze mond, waar de eerste vertering al begint door enzymen, via de slokdarm en maag naar de darmen getransporteerd. De gehele weg die een maaltijd aflegt van mond tot kont duurt gemiddeld 9 uur. In de darmen gebeurt er een hele hoop met ons voedsel. Zowel de lever, alvleesklier als darmen, het darmmicrobioom (darmbacteriën) hebben veel invloed op het hele verterings- en opnameproces.

Ultrabewerkt voedsel wordt veel sneller opgenomen en geeft daardoor veel hogere pieken van onze vet- en suikerspiegel. De ingrediënten en structuur van het voedsel hebben gevolgen voor het microbioom. Onze darmflora weet eigenlijk niet zo goed wat ze met al deze chemische bewerkingsstoffen aan moet. Onderzoek heeft laten zien dat er meer bacteriën ontstaan die ontstekingsstoffen gaan produceren, dat de plek in de darmen van de diverse bacteriën verschuift, en dat de samenstelling van de darmflora verandert. Ik weet niet of je dat herkent, maar als ik aan die zak chips of pak koekjes begin, dan voel ik me daarna niet echt bien…

Suiker en zoet

Ultrabewerkt voedsel bevat vaak grote hoeveelheden suikers of zoetstoffen. Dit kan leiden tot hart- en vaatproblemen en het metabool syndroom. Zoetstoffen lijken een fijn alternatief voor suiker, maar inmiddels is duidelijk geworden dat om een nog onverklaarbare reden het lichaam toch reageert met een stijging van de suikerspiegel, mogelijk door de zoete smaak die de mond en hersenen registreren.  Uit onderzoek is ook duidelijk dat zoetstoffen niet leiden tot minder aankomen.

Ontstekingsreacties

Daarnaast is aangetoond dat ultrabewerkt voedsel leidt tot meer ontstekingen in het lichaam. Ontstekingen kunnen tot allerlei ziekten leiden, zoals hart- en vaatziekten, kanker en auto-immuunziekten. Ik heb zelf ook te maken met een auto-immuunziekte en voor mij was dit weer een nieuwe eye-opener om mij bewust te worden in mijn al gezonde leefstijl, om ook op al deze toevoegingen in voedsel te letten. Omdat ik nu zo bewust met mijn voeding bezig ben, merk ik vrij snel waar ik niet goed op reageer. Je lijf heeft zo zijn eigen wijsheid. Het is vaak een kwestie van leren luisteren, dat kan je echt leren.

Wat zijn emulgatoren?

Een emulgator is een stof die helpt bij het mengen van twee stoffen die normaal gesproken niet of moeilijk mengbaar zijn. Je kan dit op een natuurlijke manier bijvoorbeeld zien als je een dressing maakt. Als je olie en azijn in een bakje doet dan mengt het niet, want de ene stof is zwaarder dan de andere. Als je er dan een beetje mosterd bij doet, dan mengeen de olie en azijn wel en kan je een dressing maken.

Onnatuurlijke emulgatoren

Er zijn 2 emulgatoren die de voedingsindustrie veel gebruikt: carboxymethylcellulose en polysorbaat-80. Carboxymethylcellulose wordt voornamelijk gebruikt in glutenvrije bakproducten, ijs, sauzen en dieetvoeding. Het heet eigenlijk monochloorazijnzuur en wordt toegepast als stabilisator, verdikkingsmiddel, emulgator, antiklontermiddel, vulmiddel en voedingsvezel (niet de gezonde soort). Polysorbaat-80 is vooral te vinden in ijs, bakkerijproducten, sauzen, dranken en snoepgoed. Het kan worden gebruikt als emulgator, stabilisator en verspreidingsmiddel.

Deze emulgatoren veroorzaken bij muizen obesitas, metabool syndroom en ernstige darmontstekingen. Daarnaast leidt hun consumptie tot veranderingen in het darmmicrobioom, resulterend in laaggradige ontstekingen. Onze darmflora weet geen raad met deze stoffen.

Wanneer weet je wat je wel en niet moet kopen in de supermarkt?

• De beste tip is eigenlijk: lees etiketten. Hoe meer onleesbare, niet te begrijpen begrippen er in de ingrediëntenlijst staan, hoe meer je het beter niet kan kopen. Hoe meer ingrediënten er vaak inzitten hoe vaker het foute boel is.
• Eet zo puur natuurlijk mogelijk, en zorg dat je het zelf kan herkennen: dus gewoon groente, fruit, noten, zaden, liefst biologische puur natuurlijke zuivel, eieren, vlees, MSC-keurmerk vis. Maak zelf je sausjes, dressings, boemboes, kruidenmengsels. Overigens zijn alle kruidenmengsels van Van der Pigge vrij van toevoegingen.
• Wees alert met alles wat verpakt is! Alle sausjes, cruesli, muesli, smaakyoghurts, broodsmeersels, verpakte vleeswaren, supermarktbrood check wat ze erin hebben gestopt! Zelfs brood kan al heel erg bewerkt zijn. Brood bestaat in principe alleen uit granen, water, gist of zuurdesem en zout. Aan brood worden allerlei stoffen toegevoegd om het bijvoorbeeld langer houdbaar te maken.
• Vermijd glucose-frustosesiroop, invertsuikerstroop, plantaardige oliën zoals zonnebloem– en katoenzaadolie. Andere te vermijden stoffen zijn gekaramelliseerde suiker, calciumalginaat, kaliumlactaat, polyfosfaat, monokaliumfosfaat en ga zo maar door. In Europa worden ongeveer 2500 soorten additieven in ons eten toegevoegd!

Voedsel verbindt ons

Voedsel bindt ons als community samen. We eten samen, we genieten samen. We eten met elkaar om speciale momenten te vieren zoals kerst, pasen, geboorten, verjaardagen. Het is daarom onmogelijk om zonder jezelf sociaal te isoleren alle ultrabewerkte voeding te vermijden. Sociaal contact is net zo belangrijk als gezond voedsel. Maar je kan wel zelf voor je gezin en in je dagelijks bestaan andere keuzes gaan maken en kiezen voor zo veel mogelijk ongeraffineerde echte voeding. Wil je meer weten over dit onderwerp? Bekijk dan onderstaande video’s en koop eventueel het boek De voedselfuik van Chris van Tulleken. Maar er is ook veel gratis informatie te vinden.

www.youtube.com/watch?v=5QOTBreQaIk

www.youtube.com/watch?v=FlqPSFJyTg8

eleefstijlalsmedicijn.nl/ultrabewerkt-voedsel-meer-dan-de-helft-van-ons-dieet-en-dodelijk

Boekentip: www.amboanthos.nl/boek/de-voedselfuik