Familie
De rozemarijn hoort tot de lamiaceae of lipbloemenfamilie. De planten uit deze familie (kruiden of struiken) hebben bloemen waarin je, met enige fantasie, twee lippen in kunt ontdekken. Dat gaat bij de ene plantensoort een stuk makkelijker dan bij de andere, omdat de bloemgrootte varieert per plantensoort. Bij dovenetels, die ook tot deze familie behoren, is het vaak wel goed te zien (met name bij de witte dovenetel, de gele dovenetel, de bonte gele dovenetel en gevlekte dovenetel). Andere planten(groepen) uit deze familie zijn de muntsoorten (Mentha), salie (Salvia), tijm (Thymus) en marjolein (Origanum vulgare).
In de keuken
Rozemarijn is heerlijk bij winterse gerechten en heel goed te combineren met vlees en vis en knoflook. Hij gaat in gerechten ook heel goed samen met knoflook en tijm.
Voorkomen
Van oorsprong komt de rozemarijn uit Zuid-Europa, rond het Middellandse Zee gebied. Daar verwijst zijn naam ook naar Ros Marines ook wel, ‘dauw van de zee’. Hij is naar Nederland geëxporteerd en komt zeldzaam in Nederland in het wild voor. Hij houdt namelijk niet zo van vorst (hij is behoorlijk vorstgevoelig). Mocht je de plant willen hebben en wil je niet dat hij afsterft in de winter, dan moet je hem voor de vorst naar binnen doen.
Rozemarijn groeit op alle grondsoorten, maar houdt niet van een (erg) natte grond. Hij heeft een voorkeur voor voedselarme grond, maar kan ook groeien op voedselrijke grond. De plant kan goed tegen droogte, zeewind en luchtverontreiniging.
Herkenning
Rozemarijn is een lage struik die tot maximaal 1,5 meter hoog kan worden. Hij heeft naaldachtige bladeren die sterk aromatisch zijn. De bladeren zijn aan de bovenzijde groen en aan de onderzijde grijs. Er is sprake van een kruisgewijze bladstand, wat wil zeggen dat de bladeren haaks staan op de eerst bladeren hierboven en hieronder. Rozemarijn heeft opstijgende takken. De bloemkleur kan variëren van wit tot blauw en violet. Rozemarijn heeft twee meeldraden.
De plant kan beginnen te bloeien in februari en eindigt de bloei uiterlijk in juli. Meestal vindt de bloei plaats in de periode april tot juni.
Snoeien
Zelf ben ik doorgaans geen voorstander van snoei, omdat het bijna altijd zo is dat je de plant die je snoeit ook (wat) verzwakt. Zeker als je dat op het verkeerde moment doet en wat dat verkeerde moment is verschilt per plant. Snoeien tijdens vorst is vragen om problemen, maar voor esdoorns geldt bijvoorbeeld dat je deze ook niet in het voorjaar moet snoeien, omdat de sapstroom dan op gang komt.
Voor rozemarijn geldt dat als je de plant niet snoeit, deze aan de onderkant verhout en opener wordt. Als je rozemarijn terug wil snoeien, moet je met twee dingen rekening houden. Je moet niet onder de laagste bladeren terugsnoeien, want dan loop je een groot risico dat de plant kaal wordt op die plek. Het tweede is dat je de snoei moet uitvoeren na de bloei.
Toepassingen voor de gezondheid
- Stimuleert de doorbloeding
- Versterkt het zenuwstelsel
- Bevordert de spijsvertering
- Is verwarmend voor het lichaam
Rozemarijn is samen met zoethout, een van de weinige kruiden die kunnen helpen bij mensen met een lage bloeddruk. Omdat het de doorbloeding verbetert, is het een fijn kruid bij koude handen en voeten. Maak een lekker voetenbadje met rozemarijnbadzout en je hebt weer heerlijke warme voeten.
In huidverzorging is rozemarijn heel waardevol omdat het rijk is aan antioxidanten en rozemarijnzuur. Hij wordt regelmatig verwerkt in voetencrèmes bijvoorbeeld. Vanwege de doorbloedingsbevorderende eigenschappen is rozemarijn ook een waardevol ingrediënt in producten voor de spieren.
De etherische olie is heel fijn om in je kamer te branden als je aan het studeren bent voor je concentratie.
Let bij het gebruik van kruiden altijd op in de volgende situaties: borstvoeding, zwangerschap, ziekte of medicatiegebruik. Neem dan contact op met een specialist voor advies.