De paardenstaartenfamilie
Paardenstaarten hebben een opvallende uiterlijk en zijn daardoor op een afstand van enkele meters al gelijk te herkennen. Wat ik zelf altijd heel leuk vind aan paardenstaarten, is dat ze uit leden (segmenten/delen van de plant) bestaan en je deze leden afzonderlijk uit de plant kunt trekken (doe dit liever in je eigen tuin dan in een natuurgebied).
Paardenstaarten bestaan al heel lang (in ieder geval al enkele honderden miljoenen jaren) en lijken hun glorietijd achter zich te hebben gelaten. Ze zijn herkenbaar aan de duidelijk zichtbare leden en de smalle streepvormige bladeren die in kransen staan. Sommige soorten vormen de sporenaren op dezelfde stengels als waar ook het bladgroen in zit, andere soorten maken aparte vruchtbare stengels met sporenaren (bruin, want geen bladgroen) en onvruchtbare stengels zonder sporenaren. Alle paardenstaarten zijn hol.
Waaraan je de plant herkent
Heermoes is een van de meest voorkomende paardenstaarten in Nederland. Hij heeft aparte bleekbruine onvertakte, vruchtbare stengels en groene vertakte, onvruchtbare stengels. Het eerste segment vanaf een bladkrans is bij de hoofdstengel korter dan van de zijtakken. De vruchtbare stengels van heermoes komen in het begin van de lente op en verdwijnen later in het voorjaar. Wanneer de vruchtbare stengels afsterven komen de onvruchtbare groene stengels de grond uit. De wortels van heermoes gaan enkele meters de grond in en kunnen daar wortelstokken ontwikkelen.
Waar hij graag groeit
Heermoes is een pionier. Hij heeft veel licht nodig en kan goed tegen veranderende omstandigheden. Als er na verloop van tijd planten komen die schaduw geven (struiken en bomen), zal het heermoes verdwijnen. Naast licht heeft de plant zand met kiezels en kalk nodig om te kunnen groeien. Heermoes stelt verder niet veel eisen en kan groeien in vrij extreme situaties. De plant komt in Nederland algemeen voor. Hij kan onder andere gevonden worden bij het spoor en op omgewerkte grond. Zodoende komt deze plant ook in tuinen en akkers voor en bij locaties waar gebouwd wordt.
Weetje
Nog een interessant weetje van heermoes is dat deze plant bepaalde metalen in de eigen weefsels opslaat, waardoor deze metalen in een hoger percentage voorkomen dan in de directe omgeving. Hierdoor is het mogelijk om aan de hand van de plant achter de aanwezigheid van bepaalde metalen in het gebied te komen, bijvoorbeeld de aanwezigheid van gouderts.
Hoe krijg ik heermoes de tuin uit?
Mocht je heermoes in je tuin hebben en je wilt ervan af, dan heb je een probleem. Spuiten heeft doorgaans geen zin, want de plant is resistent tegen chemicaliën. Uittrekken heeft geen zin, de plant wortelt te diep en net als de stengels bovengronds, breken de stengels ondergronds gemakkelijk af, dus komt de plant ook snel weer boven de grond. Blijft over: de bodem veranderen, bijvoorbeeld door bemesting, veelvuldig ploegen of zorgen voor schaduw.
Naast heermoes zijn er nog twee paardenstaarten die veel in Nederland voorkomen: lidrus en holpijp. Er zijn verschillen tussen deze planten. Zo is bij lidrus vanaf een bladkrans het eerste segment van de hoofdstengel groter dan het eerste segment van de zijtakken en bij holpijp zijn de scheidingen tussen de leden een lijn (i.p.v. een zaagrand) die sterk zwart gekleurd is.
Toepassingen voor de gezondheid van heermoes
Heermoes is een echt nierkruid. Het heeft een versterkend effect op de nieren. Daarnaast is hij licht diuretisch, waardoor je beter kan plassen als je vocht vasthoudt.
Doordat de plant rijk is aan silicium en flavonoïden is hij ook heel goed voor de botten en gewrichten. Hij bevordert de aanmaak en herstel van bindweefsel. Hij herstelt en versoepelt het skelet, kraakbeen, pezen, gewrichtsbanden, huid, haar en nagels.
Lees ook: heermoes als onkruidbestrijder
