Fosfaten hebben uit verschillende bronnen een verschillende opneembaarheid. Dus bijvoorbeeld uit dierlijke producten ligt de opneembaarheid in je lichaam hoger (60%) dan uit plantaardige bronnen(40-50%). Maar fosfaten uit ultrabewerkte voeding hebben zelfs een opneembaarheid van 90-100%!
Bepaalde E-nummers bevatten ook fosfaat. Vooral E-stoffen die de smaak, kleur, luchtigheid en houdbaarheid verbeteren.
- E338 t/m 341: fosfaten voor houdbaarheid, stabiliteit en zuurteregelaars
- E343: magnesiumfosfaat
- E442: ammoniumfosfatiden – emulisfier voor chocola
- E450 t/m 452: difosfaten, trifosfaten, polyfosfaten – stabiliteit en rijsmiddelen
- E541: sodium-aluminiumfosfaat – rijsmiddel
- E626 t/m E630: nucleotiden – smaakverbeteraars
- E1410: Mono-zetmeelfosfaat – verdikkingsmiddel en stabilisator
- E1412 t/m E1414: gemodificeerd zetmeel – om specifieke eigenschappen te verbeteren zoals verdikken
- E1442: hydroxypropyl-dizetmeelfosfaat – verdikkingsmiddel en gemodificeerd zetmeel
Misschien handig om te weten in wat voor soort voeding je deze fosfaten dan tegenkomt: frisdranken, kant- en -klare sauzen, dieetproducten, sommige chocolade, snoep, sommige bakproducten, vleeswaren, vissticks, bewerkte kaas, broodproducten, pizza’s uit de vriezer, ontbijtgranen, instantpudding, smeltkaas en soms in voedingssupplementen.
Het is niet geheel te vermijden, maar je kunt wel proberen om in ieder geval zo veel mogelijk zelf alles te maken en niet te veel bewerkte producten te kopen die je niet echt nodig heb. En kijk goed naar de etiketten van producten die je koopt. Sommige fabrikanten doen hun best om er zo min mogelijk extra E-stoffen in te stoppen.
Fosfaten en ultrabewerkte voeding
Fosfaten in ultrabewerkte voeding uit kunstmatige bronnen kunnen negatieve effecten hebben, ook bij gezonde mensen. Zo kunnen bij een dieet met veel bewerkte voeding te veel fosfaten leiden tot problemen zoals botontkalking, hart- en vaatziekten, hormonale verstoringen en een versnelde veroudering.
- Botontkalking: te hoge fosfaatinname stimuleert het bijschildklierhormoon (PTH), wat leidt tot botontkalking (calcium wordt uit botten gehaald om balans te bewaren). Dit kan op lange termijn de botdichtheid verminderen.
- Hart- en vaatziekten: hoge fosfaatniveaus worden gelinkt aan vaatverkalking (zelfs bij gezonde nieren). Dit verhoogt het risico op hoge bloeddruk en hart- en vaataandoeningen.
- Versnelde veroudering: chronisch hoge fosfaatwaarden worden in dierstudies in verband gebracht met verkorte levensduur, verhoogde oxidatieve stress (hierbij zijn er meer schadelijke vrije radicalen die schade aanrichten, dan antioxidanten in je lichaam), versnelde celveroudering. Dit kan processen als ontstekingen en kanker verergeren in je lichaam.
- Hormonale verstoring: fosfaat beïnvloedt een bepaald hormoon het FGF23-hormoon (Fibroblast Growth Factor 23), dat betrokken is bij fosfaatregulatie en mogelijk ook bij immuunfunctie, hartfunctie en hersenwerking. Als je vaak en veel kunstmatige fosfaten eet, kan dit leiden tot nierziekten, hartfalen, botproblemen, cognitieve achteruitgang, en verstoringen van je immuunsysteem.
Wat voor problemen geven fosfaten bij nierpatiënten?
Als je nieren niet goed genoeg meer werken, kan het gebeuren dat er te weinig fosfaat uitgescheiden worden met plassen. Dit fosfaat wat teveel is in je bloed, bindt zich dan met calcium, waardoor je meer kans op verkalkingen krijgt in je lichaam. Je kan daardoor ook jeuk krijgen en aderverkalking. Ook kan je pijn krijgen aan je gewrichten. Daarom moeten ernstig zieke nierpatiënten ook gaan dialyseren onder andere. Je kan ook een verhoogde kans krijgen op botontkalking. Iemand in mijn directe omgeving is nierpatiënt en hij moet erg opletten met wat hij eet en altijd fosfaatbinders bij zijn voeding innemen.
Risicofactoren voor een tekort aan fosfaten
Zoals gezegd lopen mensen niet snel een tekort op, maar er zijn wel een aantal risicofactoren:
- Alcoholisme
- Anorexia nervosa
- Maag-darmproblemen zoals glutenallergie (coeliaki), of chronische diarree
- Een tekort aan vitamine D: dit leidt tot minder fosfaatopname
- Door bepaalde medicatie zoals plaspillen
- Bij ketoacidose bij diabetes
Maar bij een normale gezonde gevarieerde voeding lopen mensen nagenoeg geen tekorten op omdat het zoveel voorkomt in de voeding.
Conclusie
Fosfaten zijn belangrijke stoffen die wijdverbreid in onze voeding voorkomen en allerlei belangrijke functies in ons lichaam vervullen. Je loopt er niet snel een tekort van op, omdat het veel voorkomt in onze voeding, maar er zijn bepaalde risicofactoren. Desalniettemin is het belangrijk om ultrabewerkte voeding – waar veel kunstmatige fosfaten inzitten – die wijdverbreid verkocht wordt in de supermarkt zo veel mogelijk te vermijden. Dus houd je ogen open en let op wat je koopt. Koop en kook zo veel mogelijk met vers onbewerkt voedsel en maak er zelf wat lekkers van.
Nierstichting
