Wat is stikstof?
Stikstof is een stof die van nature voorkomt in ons milieu. 78% van alle lucht bestaat zelfs uit stikstof. Alleen bepaalde vormen van stikstof (die geproduceerd zijn door de mens) zijn schadelijk voor ons. Het gaat vooral om 2 stofjes namelijk NOx (stikstof uit het verkeer, energiecentrales en industrie) en NH3 (stikstof uit landbouwbedrijven). Deze heeft meer te maken met ammoniak. Te veel ammoniakproductie door dieren leidt tot verdwijning van biodiversiteit in de natuur. Boeiend, maar daar heb ik toch geen last van? Nee het tegendeel is waar. Als planten verdwijnen, verdwijnen ook de dieren die van die planten eten. Zo kan ons hele ecosysteem onderuitgaan.
Het belang van biodiversiteit
Deze term hoor je steeds vaker in het nieuws. Maar wat is biodiversiteit eigenlijk? In feite gaat het over de verscheidenheid van leven op aarde. Met biodiversiteit worden alle verschillende soorten planten, dieren, micro-organismen en schimmels aangeduid. Alles is met elkaar verbonden. Je ziet dus dat als een systeem afbrokkelt, zoals de diversiteit aan planten, dat dieren daaronder lijden. Momenteel worden 1 miljoen (!) dier- en plantsoorten met uitsterven bedreigd. Het Amazonewoud, dat bijvoorbeeld ook nieuwe natuurlijke geneesmiddelen kan leveren, wordt ernstig aangetast.
Planten, water en het klimaat
Stikstof is niet alleen schadelijk voor planten, maar ook voor de waterkwaliteit en het klimaat. Planten als bramen, brandnetels en gras gaan er harder door groeien, maar daarmee is er geen ruimte meer voor andere planten die weer belangrijk zijn voor insecten, vlinders en vogels. Het stikstof dat door de landbouw wordt geproduceerd bereikt via het slootwater ook ons grondwater. Omdat de landbouw kunstmest gebruikt, komt er onder andere stikstof en fosfaat in het water. Hierdoor kan een overgroei aan algen ontstaan, wat je regelmatig in het nieuws ook hoort. Door die algen kunnen vissen moeilijker aan zuurstof komen en gaan ze eerder dood.
Drinkwater
Het is al bekend dat ons drinkwater niet meer van zo’n geweldige kwaliteit is. Dit heeft te maken met een steeds grotere vervuiling die er steeds moeilijker uit te filteren is door de waterzuiveringsbedrijven. Het is al bekend dat hierdoor dit jaar de waterkosten voor iedereen omhoog zullen gaan. Stikstof in het water kan een reactie aangaan met zuurstof en daarmee nitraat vormen. Nitraat is schadelijk voor onze gezondheid.
Waarom is stikstof schadelijk voor je gezondheid?
Het verkeer stoot zowel fijnstof als stikstofdioxide uit. Bij bepaald weer veroorzaakt dat smog (een grote concentratie fijnstof in de lucht). Maar smog kan ook door chemische reacties ontstaan tussen de gassen ammoniak en stikstofoxide. Als je gezond bent merk je daar relatief weinig van, maar het veroorzaakt wel problemen, en zeker voor mensen die al luchtwegproblemen hebben zoals COPD. Ultrafijnstof kan diep in de longen binnendringen en daar ontstekingsreacties veroorzaken. Uit een groot onderzoek in 194 landen blijkt dat 1/5 van de astmaklachten bij kinderen wordt veroorzaakt door stikstof uit de industrie en het verkeer. Astma is een ziektebeeld dat de Nederlandse samenleving per jaar 1 miljard euro kost. In Nederland zijn waarschijnlijk al 8000 kinderen die astma hebben door fijnstof.
Stikstof en je immuunsysteem
Onlangs las ik ook een artikel van blogger Juglen Zwaan die erop wees dat stikstof en luchtvervuilingsdeeltjes zich ophopen in de lymfeklieren van ons lichaam en daardoor ons immuunsysteem negatief beïnvloeden. Hoe ouder we worden, hoe vervuilder de lymfeklieren raken. In oktober dit jaar werd ook bekend dat roetdeeltjes de organen van ongeboren baby’s al bereiken. Dit geeft nog meer aan hoe hard we met z’n allen moeten werken om vervuiling van onze wereld tegen te gaan. Uiteraard valt er door de industrie nog veel te verbeteren, denk maar aan grote bedrijven als Tata Steel in IJmuiden, maar een betere wereld begint ook bij jezelf.
Je eigen stikstof-footprint
Elke Nederlander heeft een stikstof-footprint. Deze is ongeveer zo’n 25 kilo per jaar. Deze foorprint wordt bepaald door hoe je je vervoert, wat je eet en hoe je woont. 3/4 van deze stikstofproductie komt uit het eten van vlees. Vooral rundvlees heeft een hoge uitstoot. Als je vegetariër bent en dus meer soja, noten, zaden en peulvruchten eet, is je stikstofuitstoot al veel minder.
Wat kun je zelf doen om je stikstof-footprint te verkleinen?
- Neem zo veel mogelijk de bus, de trein of de fiets in plaats van de auto.
- Eet minder vlees of dierlijke producten zoals melk, kaas, eieren.
- Eet meer groente, bonen (peulvruchten), soja, noten en zaden; is nog goed voor je gezondheid ook.
- Kijk naar de herkomst van wat je koopt, zo zijn tegenwoordig veel producten te traceren, zoals duurzaam geteeld hout met het keurmerk FSC.
- Zet de kachel een graadje lager.
- Isoleer waar je kunt je huis.
- Leg als het mogelijk is, zonnepanelen op je dak.
Als je deze maatregelen doorvoert kun je je eigen voetafdruk al met de helft verminderen. Hoe mooi is dat? Zo kunnen we allemaal onze bijdrage leveren aan de wereld van de toekomst voor onze kinderen.
Bronnen
Stikstof | RIVM
Wat is stikstof en waarom is het een probleem? | NPO Kennis
Stikstof – alles wat je moet weten | Milieu Centraal
