Het dagelijks werk van je hormonen
Veel van de regelmechanismen hebben een biologisch klokje, groeihormonen maken we vooral ‘s nachts tijdens de slaap en als je denkt aan de menstruatiecyclus dan is het biologische klokje ook geënt op de maanstonden. Onze hormoonhuishouding regelt werkelijk van alles: je spijsvertering, nachtrust, bloeddruk, temperatuur, hartslag, stress, “waterhuishouding”, groei en seksuele ontwikkeling, enzovoorts.
En dan pak ik er nu maar ééntje uit om het een beetje overzichtelijk te houden.
Een trage schildklier
Een trage schildkier, ook wel hypothyroïdie genoemd, komt heel veel voor, met name onder vrouwen. Het lijkt bijna een hype, die ik niet propageer. Een trage schildklier klinkt voor mij als de tekst van Joke van Leeuwen: “De slome slak slaapt in de slappe sla”. Hormoonaangestuurde lodderigheid. En ik schrijf dit niet om te beledigen.
Wat er gebeurt als de schildklier minder actief is
- Je basale stofwisseling vermindert, je verbrandt minder waardoor de warmteproductie geringer is en je het makkelijker koud hebt.
- Ook is de opname van zuurstof geringer en vermindert je doorbloeding, je hebt het wederom snel koud.
- Je gewrichten zijn gevoeliger en de spiertonus is verlaagd, je kunt minder presteren.
- De prikkelgeleiding van je zenuwstelsel is verminderd, je bent minder alert.
Bij een trage schildklier is je stofwisseling vertraagd en dus ook je herstel en aanmaak. Een van de eerste kenmerken is de kouwelijkheid “tot op het bot” en omdat je minder energie verbrandt kom je makkelijker aan. Naast de gewichtstoename zie je vaak spier- en gewrichtsklachten, broze nagels, dunnere haren, wenkbrauwen die dun worden vanaf de buitenzijde, obstipatie, spataderen, maar ook verstoring van de nachtrust. Je bent minder energiek, ook je afweersysteem is vertraagd en minder effectief. Je mentale flexibiliteit holt achteruit, je concentratie is minder, je bent stemmingsgevoeliger en merkt dat het vuur uit de kachel is waardoor je minder onderneemt.
De werking van je schildklierhormonen is van verschillende factoren afhankelijk
- Voor de aansturing ben je afhankelijk van de dirigent: de hypofyse. Deze klier in de hersenen stuurt verschillende hormonen aan. In de hypofyse komen signalen uit het zenuw- en hormoonstelsel binnen die de opdracht geven meer schildklierhormoon aan te maken. De hypofyse maakt het hormoon TSH (thyroid stimulating hormone) aan.
- TSH op zijn beurt stimuleert de schildklier om schildklierhormoon T4 te maken.
- T4 is een inactief hormoon, het doet nog niks…
- T4 moet omgezet worden in het actieve schildklierhormoon T3 (tri-jodothyronine). Om een actief hormoon te krijgen heb je een goed functionerende lever nodig. En de lever heeft onder andere selenium nodig om dit proces goed te kunnen volbrengen.
- Ik noemde al eerder de hormoonhuishouding een pulserend systeem. De finetuning is niet altijd optimaal, blijkt. Als het zenuwstelsel het signaal geeft dat er voldoende schildklierhormoon in omloop is, zal de aanmaak van TSH geremd worden. Dit proces heet ook wel negatieve terugkoppeling. Opvallend is dat T4 (het inactieve hormoon) een sterkere terugkoppeling heeft dan T3. Dat is jammer want T4 helpt je niet uit de slome-slak-stand.
Hoe komt het dat je schildklier minder actief is?
- Er kan sprake zijn van een tekort aan voedingstoffen, dan hebben we het over jodium (dingen uit zee, zoals vis, wieren en kelp), selenium (paranoten), zink, magnesium, ijzer, diverse B-vitaminen en vanadium.
- Stress speelt een belangrijke rol, zeker langdurige stress. Je bijnieren (ook hormonaal aangestuurd) worden door de schildklier geremd als ze overuren draaien. We hebben het dan vaak over bijnieruitputting. En dat het zou kunnen zijn dat je een trage schildklier hebt als een gevolg van je oververmoeide bijnieren.
- Vrouwen zijn gevoeliger om een minder actieve schildklier te ontwikkelen. Progesteron kan de omzetting van T4 naar T3 stimuleren. In de tweede helft van de cyclus zorgt progesteron voor een stijging van de temperatuur. Bij een verlaagd progesteronniveau, vooral na de overgang, maar ook door oestrogeendominantie, kan de schildklier naar beneden worden ingesteld.
- Heel regelmatig is er sprake van een auto-immuunziekte, zoals Hashimoto. Er kunnen dan antistoffen tegen de schildklier gemeten worden. Deze antistoffen worden vaak niet meegenomen in het onderzoek, het vervelende is dat het vrije T4 dan wel normale waarden kan hebben, dan lijkt er dus niks aan de hand.
In het laboratorium wordt meestal TSH en het vrije T4 gemeten. Deze waarden zeggen helaas niet genoeg. Je lever moet het vrije T4 nog omzetten in het actieve vrije T3. Bij twijfel over de activiteit van je schildklierhormonen, vraag naast de meting van TSH niet alleen de meting van het vrije T4, maar ook van het vrije T3 en de antistoffen (rT3) tegen je schildklier. Hierdoor krijg je een duidelijk beeld. Oh ja, vraag de waarden ook op, we vallen door de grote afwijkingen ook makkelijk binnen de referentiewaarden.
Dit kun je zelf doen: de ochtendtemperatuurtest van Barnes
Als er twijfels zijn kan deze simpele test je al helpen. Heel eenvoudig een graadmeter voor de activiteit van de schildklier. Je lichaamstemperatuur kan inzicht geven over het functioneren van de schildklier. Gebruik een digitale thermometer, de beste meting is onder je arm. Als je ontstekingen hebt is de test niet zinvol. Vrouwen die menstrueren temperaturen na de menstruatie en niet rondom de eisprong. Mannen en vrouwen die geen menstruatie hebben zijn niet afhankelijk van de maanstonden om te temperaturen.
En voor iedereen geldt, van tevoren niet uit bed om bijvoorbeeld te plassen en probeer op een vast tijdstip te meten.
There we go
- leg ’s avonds een thermometer op het nachtkastje
- neem direct bij het wakker worden de temperatuur op in de oksel (3 minuten)
- doe dit drie ochtenden achter elkaar.
Wanneer met een digitale thermometer 3 dagen een meetwaarde beneden 36,5 graden is vastgesteld, kan dit duiden op schildklierproblemen. De waarde kan ook laag uitvallen door ernstige ondervoeding, bijnieruitputting of ziekten van de hypofyse. Als daar geen sprake van is willen we graag meedenken om het knopje AAN weer te vinden.
Wil je meer informatie over wat er hier in dit blog geschreven is of wil je weten welke supplementen wij hiervoor in huis hebben? Neem dan telefonisch of per mail contact met ons op. Je kunt natuurlijk ook langskomen in onze winkel. We helpen je graag!
