Sint-janskruid – Hypericum perforatum

Door Merlijn
Categorie Botanische blogs
Leestijd 4 minuten

In deze blog behandel ik sint-janskruid. Deze plant is algemeen in grote delen van ons land en heeft een bijzondere naam. Hoe de plant aan zijn naam komt, vind je ook in dit blog. Net als waar je sint-janskruid aan kunt herkennen en waar hij wel en niet groeit.

Familie

Sint-janskruid is een plant uit de hertshooifamilie (Guttiferae). Deze familie bevat ongeveer 1000 plantensoorten, waarvan de meesten in de tropen groeien. Kenmerken binnen deze familie zijn dat de bladeren tegenover elkaar staan en dat ze heel veel meeldraden in de bloemen hebben zitten. Ze hebben vijf kelk- en kroonbladeren (de kroonbladeren zijn de gekleurde bloemblaadjes). De planten uit deze familie zijn kruidachtig of houtig.

Binnen Nederland is het aantal soorten van deze familie beperkt; het zijn er niet veel meer dan tien en vallen allen onder de groep Hypericum. Daarbij komt dat de meest bekende, mansbloed, die veel in tuinen wordt aangeplant, niet van nature in Nederland voorkomt. De meest voorkomende wilde plant uit de hertshooifamilie in Nederland is het sint-Janskruid.

Sint janskruid hypericum perforatum stilleven met houten vijzels

Naamgeving

De takken van de plant staan in een soort kruis. Als je de bladeren over je hand wrijft, komt er soort rood sap uit. De link met bloed is dan snel gelegd. Deze combinatie geeft de plant voor sommige mensen een soort religieuze betekenis. Vandaar dus een religieuze naam. Er is gekozen voor Sint-Jan, omdat de plant bloeit op de feestdag van Sint-Jan.

Het perforatum in de Latijnse naam slaat op de doorzichtige puntjes in de bladeren. Daar zijn er heel veel van, net alsof hij is geperforeerd.

Herkenning

Sint-janskruid wordt tot 80 cm hoog en heeft groene stengels die zich vertakken. De groene bladeren hebben een gladde bladrand en staan kruisgewijs tegenover elkaar. Dat wil zeggen dat ze bladkransen hebben bestaande uit twee bladeren tegenover elkaar, maar dat de bladeren aan de bladkrans daarboven haaks staan ten opzichte van de bladkrans eronder. De bladeren hebben veel doorzichtige puntjes. In de zomer komen de bloemen tevoorschijn. Deze bloemen hebben vijf gele bloemblaadjes. De latere vruchten krijgen een rode kleur.

Sint-janskruid kan zich op twee manieren verspreiden: via de bloemen en zaden en via de ondergrondse uitlopers, die zich vormen op wortelknoppen. Zodoende kan de plant hele bosjes gaan vormen.

Sint-janskruid heeft ook kleine bovengrondse uitlopers. Deze overwinteren. De hogere delen van de plant sterven in de winter af.

Voorkomen

Sint-janskruid is in Nederland een algemene plant. Tenminste, in het grootste deel van het land. Hij houdt niet van klei- en veengrond en is zeldzaam in het waddengebied. De plant staat graag op (vrij) droge grond en heeft veel licht nodig. Hij groeit in graslanden en in ruigtes (soort grasland met veel hogere kruiden en kleine houtige planten), maar ook bij het spoor.

Bijzonderheden

De Nederlandse planten van de hertshooifamilie zijn door de grote gele bloemen met veel meeldraden vaak gewild in tuinen. De kleine struik mansbloed is vrij populair, maar ook andere soorten worden geregeld in tuinen aangeplant. Van mansbloed weet ik uit ervaring dat die naast zandgrond ook prima groeit op kleigrond (bij voorkeur in de zon of halfschaduw), zich makkelijk uitzaait en zeer goed bestand is tegen snoei. Pas wel op dat hij niet teveel je hele tuin overneemt.

Gezondheidseigenschappen sint-janskruid

Lees daarvoor ons blog over Sint-janskruid en de herfstdip. Daarnaast wordt Sint-janskruid regelmatig gebruikt voor de huid. Het heet dan ook wel Johannesolie. Deze olie is rood van kleur.

Sint-janskruid is een officieel medicijn. Je kunt er daarom meer over lezen bij apotheek.nl.

Wil je iets delen?

Wil je een reactie delen of heb je een vraag?

Door het insturen van het formulier kunt je een reactie achterlaten of een vraag stellen over algemene zaken. Wil je liever direct een consult aanvragen dan kan dat ook.

Stel je vraag!

"*" geeft vereiste velden aan