winkel
Webwinkel

PFAS: een stof waar ellende aan kleeft

De industriële revolutie heeft ons van veel gemakken voorzien, PFAS is daar een voorbeeld van. Inmiddels weten we dat de spaarpot van veel grote chemische bedrijven even groot is als de doofpot. Grote financiële winsten ten koste van onze gezondheid.

PFAS wat is het?

PFAS is een groep chemische stoffen, een groep van zo’n zesduizend poly- en perfluoralkylstoffen. PTFE (‘Teflon’) werd in 1938 bij Chemiebedrijf DuPont per ongeluk ontdekt door chemicus Roy Plunkett. PFAS heeft een zeer sterke verbinding tussen het fluor- en koolstofatoom en deze stoffen staan bekend om hun water-, vet- en vuilafstotende eigenschappen. Vanaf de jaren ’50 begonnen bedrijven als 3M en DuPont PFOA en PFOS te produceren voor toepassingen zoals Teflon en Scotchgard.

In welke producten vind je PFAS?

  • In de keuken: Teflon‑pannen (PTFE, PFOA), bakpapier, pizzadozen, magnetronpopcorn
  • Kleding, textiel en meubels: water‑ en vuilafstotende coatings op regen- en buitensportkleding
  • Banden van fitnesshorloges
  • Medische toepassingen (er is een brief van artsen aan de Europese Commissie over een verbod op PFAS in medische hulpmiddelen)
  • Lichaamsverzorging en cosmetica: shampoos, mascara, flosdraad, lippenstift, menstruatieproducten
  • Elektronica en isolatie: draden, kabelisolatie
  • Smeermiddelen in de fiets- en auto-industrie
  • Brandweer‑schuimen (AFFFs) o.a. bij luchthavens.
  • Sommige bestrijdingsmiddelen bevatten PFAS als emulgator zoals flonicamide, fluopyrame.

Veiligheid

Volgend het Ministerie van VWS, hoeven we ons niet direct zorgen te maken; bij normaal gebruik is de hoeveelheid die je binnenkrijgt klein. In hetzelfde stuk staat ook dat wij in Nederland via voeding en kraanwater meer PFAS binnen krijgen dan wenselijk is. Op Europees niveau (EFSA) is in 2020 al geconcludeerd dat PFAS mogelijk gezondheidsschade kan opleveren. Maar ook: Nederland werkt samen met een aantal andere landen aan een voorstel voor een algeheel verbod op PFAS.

Forever Chemicals

Ik begon over de doofpot. In 1961 bleek uit onderzoek dat een lage dosering PFAS de lever van ratten vergrootte. Verder dan het advies tot voorzichtigheid en contact met de huid vermijden is het toen niet gekomen. Ook niet toen er in de fabriek vrouwen met een zwangerschapswens van de werkvloer werden gehaald omdat er bij werknemers baby’s waren geboren met gezichtsafwijkingen. Hoe hebben ze die deksel op de doofpot gehouden? Gezondheidsissues spelen ook zeker bij oud werknemers van de fabrieken. Deze documentaire kun je eens bekijken: How One Company Secretly Poisoned The Planet

We krijgen dus PFAS binnen via al die bovenstaande producten. Schrijnend is het dat de bedrijven in Amerika en ook in o.a. Nederland jarenlang de belastende stoffen hebben geloosd in het milieu. Zembla maakte over de Nederlandse situaties documentaires, dit is een korte versie: www.youtube.com/watch?v=v1qaDQN5mj4

Milieuramp

Mensen die in de omgeving van DuPont/Chemours in Dordrecht of Custompowder in Helmond wonen, hebben vaak een beduidend verhoogde blootstelling aan PFAS via de lucht en het water. Het eten van groenten uit de volkstuin, de eieren van de kip van eigen erf verhogen de PFAS-belasting gigantisch. Als zelfs zwangere vrouwen ontraden wordt om borstvoeding te geven begrijp je hoe verstrekkend de gevolgen kunnen zijn.

Deze milieuramp, wat het feitelijk is, reikt verder dan alleen de omgeving van de fabriek.

PFAS komen in onze kringloop door:

  • Het lozen tijdens productie, gebruik en verwerking (incl. vuilnisstortplaatsen, rioolslib, afvalwater).
  • Het zich in de atmosfeer verplaatsen van vluchtige PFAS-fragmenten via lucht en oceaanmist.
  • Landbouwgrond van met PFAS bevuild rioolslib (deze landbouwgrond leidt tot contaminatie van bodem en gewassen en zo komt het via de voedselketen in mens en dier)

Forever chemicals verwijst naar het feit dat het in het milieu amper afgebroken kan worden.

Een beetje licht aan de horizon

Er is een aantal kleine projecten waarbij onderzoek gedaan wordt naar hoe we deze chemicaliën kunnen afbreken/onschadelijk kunnen maken:

Welke gezondheidsrisico zijn bekend

  • Teelbal-, nier-, lever- en alvleesklierkanker
  • Verzwakte immuniteit
  • Laag geboortegewicht
  • Hormoonverstoring, schildklier- en vruchtbaarheidsproblemen
  • Verhoogd cholesterol
  • Gewichtstoename bij kinderen en bij volwassenen die op dieet zijn
  • Leveraandoeningen

Gezonde levensstijl kan schade beperken

Onze voeding van rundvlees, ei, wortel, bladgroenten tot drinkwater, ze bevatten allemaal PFAS. Eenmaal in ons lichaam schijnt het een biologische halfwaardetijd te hebben van 8 jaar. Goed voor jezelf zorgen kan dit proces van afbraak versnellen. Wat kun je zelf nog doen?

  • Kijk of je de producten in de ban kunt doen waarin PFAS verwerkt is.
  • Je kunt een waterfilter aanschaffen dat PFAS verwijdert.
  • Eet gevarieerd en kies voor verse, onbewerkte voeding met veel groenten en fruit. Bètaglucanen (stoffen die in paddenstoelen voorkomen, maar ook in oplosbare vezels zoals granen en peulvruchten) kunnen zich binden aan PFAS en helpen daarmee het uitscheiden daarvan via je ontlasting.
  • Ondersteun je darmen: ook sommige bacteriën kunnen PFAS verzamelen en opruimen. Een grote studie (NHANES, 2003–2018) ontdekte dat de consumptie van probiotica (supplementen of yoghurt) geassocieerd kan worden met lagere serumconcentraties van PFOA, PFOS en PFNA. In vitro bleek onder andere Lactobacillus plantarum (CCFM738) een hoge bindingscapaciteit voor PFOA te hebben, plus antioxidatieve eigenschappen en een goede tolerantie in de darmomgeving (SpringerOpen). Verder worden veel voorkomende stammen – zoals L. rhamnosus, L. plantarum, L. acidophilus, B. longum en B. breve – genoemd als potentiële PFAS-bindende microben.
  • Een gezonde leverwerking is cruciaal voor het afvoeren van afvalstoffen. Zorg voor een gezonde leefstijl om je lever te ondersteunen. Dat geldt ook voor je gal dat door je lever geproduceerd wordt. De vetoplosbare afvalstoffen worden via je gal afgevoerd. Ontgiften met voeding kan: vanderpigge.nl/blog/ontgiften-met-voeding
  • Drink voldoende (gefilterd) water en zorg voor een goede nierfunctie om afvalstoffen via je urine af te voeren.
  • Stimuleer je lymfestroom. Vermijd strak zittende kleding. Afvalstoffen kunnen we opslaan in ons weefsel, voldoende beweging kan je lymfesysteem helpen om afvalstoffen af te voeren. Een redelijk populaire methode is rebounding op een minitrampoline.

Ik ben een beetje uitsprongen… PPFFFFFFFFFFFas. En behoorlijk geschrokken van de impact van PFAS, zeker als je bedenkt dat we met meer van die stoffen te maken hebben of het nu de plasticsoep betreft of glyfosaat. Gezonder worden we er niet van, ik wel bezorgder.

De film Dark Waters legt ook haarfijn de doofpotaffaire bloot en hoe veehouders in Amerika erachter kwamen wat PFAS met hun leefomgeving en vee deed. Advocaat Mark Ruffalo neemt het tegen DuPont op in deze indrukwekkende film. Mogelijk nog te bekijken via Prime video en Pathé Thuis.

Download een van onze gratis e-books!

Wil je iets delen?

Wil je een reactie delen of heb je een vraag?

Door het insturen van het formulier kunt je een reactie achterlaten of een vraag stellen over algemene zaken. Wil je liever direct een consult aanvragen dan kan dat ook.

Stel je vraag!

"*" geeft vereiste velden aan

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Van der Pigge is verbonden met haar zusterbedrijf De Groene Os

Zij maken de beste natuurgeneeskundige middelen voor je geliefde dier. Oerkracht uit de natuur voor grote en kleine huisdieren.

De Groene Os