Follikels
Bij vrouwen die aan PCOS lijden worden in de eierstok meerdere kleine follikels gevormd. Door een verstoring in de natuurlijke hormoonbalans kunnen deze follikels maar moeilijk tot groei en ovulatie komen. Een eerste stap is in dit geval altijd eerst naar je huisarts gaan voor verder onderzoek en een diagnose. PCOS heeft verstrekkende gevolgen op je gezondheid, maar ook op je vruchtbaarheid en zodoende op je kans om kinderen te kunnen krijgen.
Hoe vaak komt PCOS voor?
In Nederland heeft 5 tot 10% van de vrouwen er last van en heeft het een verminderde vruchtbaarheid tot gevolg. Van de vrouwen die zwanger willen worden is 85% binnen een jaar vruchtbaar, de andere 15% heeft dus te maken met ongewenste onvruchtbaarheid door diverse oorzaken. Door een toenemend aantal vrouwen met overgewicht loopt de vruchtbaarheid bij vrouwen terug. Bij 1 op de 20 vrouwen heeft de onvruchtbaarheid te maken met het PCOS.
Functie van de eierstokken
Normaal ontwikkelen zich in de eerste helft van de menstruatiecyclus enkele follikels (vochtblaasjes) in de eierstokken. Daarvan groeit er meestal maar één zover door totdat deze knapt. Het knappen van het blaasje noemen we ovulatie (eisprong), dat wil zeggen dat het eitje uit de follikel komt en door de eileider wordt opgevangen, waarna het naar de baarmoeder gaat om daar eventueel bevrucht te worden voor een zwangerschap.
Hoe ontstaat PCOS?
Er blijkt in ieder geval een familiaire aanleg te zijn voor PCOS, maar uit onderzoek is gebleken dat bij 85% van de vrouwen het PCOS te maken heeft met overgewicht. Maar liefst 95% van de vrouwen met PCOS die overgewicht hebben, lijdt aan insulineresistentie (1). Dit is de oorzaak van de meeste symptomen bij PCOS en verhoogt het risico op het ontwikkelen van het metabool syndroom, cardiovasculaire aandoeningen en diabetes type 2 (2).
Wat zijn de symptomen?
- geen of onregelmatige menstruaties
- overbeharing op gezicht, buik en rug
- haarverlies bovenop je hoofd
- (ernstige) acne
- overgewicht
- verminderde vruchtbaarheid
- veel kleine eiblaasjes (12 of meer) in de eierstokken
De symptomen kunnen bij alle vrouwen anders zijn en je hoeft ook niet tegelijkertijd alle symptomen te hebben. Meestal wordt als graadmeter minimaal 3 symptomen aangehouden om een eerste diagnose te krijgen waarbij ook een echo-onderzoek wordt gedaan.
Andere gevolgen door PCOS
PCOS heeft meer gevolgen dan alleen voor de vruchtbaarheid. Met PCOS kun je een verhoogde kans op diabetes, hoge bloeddruk, verhoogd cholesterolgehalte, hart- en vaatziekten en baarmoederkanker hebben. Daardoor heb je ook een grotere kans op emotionele problemen als angst en depressie, een lager zelfbeeld en minder zelfvertrouwen. De oorzaak daarvan ligt waarschijnlijk in een combinatie van hormonale invloeden en het omgaan met de symptomen (en gevolgen) van PCOS.
Reguliere behandeling
Ik noem hier even 2 stappen die vaak gemaakt worden bij vrouwen met PCOS:
1. tabletten met clomifeen
2. injecties met een follikelstimulerend hormoon (FSH) zijn de volgende stap, dagelijkse injecties met FSH wekken de eicelgroei op
Natuurgeneeskundige behandeling
Aangezien het overgewicht een belangrijke rol speelt bij PCOS is de eerste stap afvallen. Het kan moeilijk zijn om opeens een ander voedingspatroon te gaan volgen. Daarom raden we je aan om contact op te nemen met een van onze natuurgeneeskundige therapeuten die wij in dienst hebben.
Welke therapieën kunnen worden ingezet?
Voeding en beweging zijn het allerbelangrijkste. Gezonde voedingsgewoonten zijn:
- geen transvetten
- geen suikerrijke producten
- geen melkproducten
- beperkt eten van glutenrijke producten
Meer eiwitten
Veel mensen halen bijna de helft van hun energie uit het eten van koolhydraten uit brood, muesli, tussendoortjes, rijst, pasta en aardappels. Maar eigenlijk moeten er meer eiwitten gegeten worden uit vis, eieren, noten, vlees, schaaldieren en peulvruchten of andere plantaardige eiwitbronnen als zaden, quinoa, broccoli. En er heerst nog steeds een misverstand dat vet eten ongezond is, maar het is juist ook heel belangrijk om de juiste vetten binnen te krijgen uit vis, noten, zaden, olijfolie, koolzaadolie en kokosolie.
Veel groente
Eet juist wel veel groente. Dat houdt in dat je probeert om 400 gram groente per dag te eten. Het lijkt veel maar zoek het bijvoorbeeld ook in soepen, smoothies, rauwkost bij de lunch en dergelijke. Door de vezels in de groente daalt het aantal pieken in je suikerspiegel, want vezels vertragen de opname van suiker in het bloed waardoor er minder insulinepieken zijn.
Lijnzaad
Wat ook een goede bijdrage kan leveren is het zelf malen en eten van lijnzaad. Onder invloed van lijnzaad maakt je lichaam een eiwit aan dat een overschot aan mannelijke hormonen in je bloed bindt. Een gebonden hormoon heeft geen werking.
Bewegen
Meer bewegen, dat wil zeggen elke dag minimaal een half uur matig intensief bewegen en 2x per week intensiever een half uur bewegen waarbij je wat meer gaat zweten. Het blijkt erg gezond te zijn om ’s ochtends voor het eten nuchter te bewegen en dan vooral met een sport waarbij je je bovenarmen en lichaam moet gebruiken zoals zwemmen en roeien. Maar in de sportschool kan je ook met de kettlebell (een soort kanonskogel van gietijzer met daaraan een handvat) werken of ‘planken’ (een bepaalde vorm van push-ups). Mocht dit te ingewikkeld zijn dan kan je ook lopen, rennen of fietsen. Dat zorgt ervoor dat je stofwisseling nog uren verhoogd blijft.
Visolie
Omega 3 uit algenolie of visolie geeft vrouwen met PCOS diverse gezondheidsvoordelen, zoals een afname van hyperinsulinemie (te hoog insuline), triglyceriden (bepaalde vetwaarden in het bloed die bij een te hoog gehalte ongezond zijn), leververvetting, androgenen (mannelijke hormonen), BMI, ontsteking en depressie. Omega 3-vetzuren zijn belangrijk bij de vorming van prostaglandines die nodig zijn voor de productie van hormonen (3). Om die reden is het voor patiënten met PCOS belangrijk om dagelijks voldoende omega 3-vetzuren binnen te krijgen, dit kan door de juiste voeding of door het in te nemen als supplement.
Vitamine B12
Het kan belangrijk zijn je vitamine B12-gehalte na te gaan bij PCOS. Er zijn onderzoeken die aantonen dat vrouwen met PCOS en overgewicht een lagere B12-status hebben. Als er in het lichaam te weinig B12 aanwezig is kan het zogenaamde homocysteïnegehalte omhoog gaan wat een negatief effect heeft op de vruchtbaarheid. Let op als je vegetariër of veganist bent, dan moet je ervoor zorgen dagelijks B12 in te nemen. Bij bepaalde medicatie kan ook een tekort aan B12 ontstaan, zoals bij metformine en maagzuurremmers.
Vitamine D
Vitamine D is vaak verlaagd bij vrouwen met PCOS (4). Als hormoon is vitamine D betrokken bij de werking van insuline. Dit vitamine heeft ook invloed op de voortplanting: het is betrokken bij de rijping en de ontwikkeling van het follikel. Extra inname van vitamine D verbetert de ovulatie en bevruchting bij vrouwen met PCOS. In deze tijd van het jaar (herfst-winter) komen we minder buiten en is er te weinig UV-straling in het zonlicht om vitamine D via de huid aan te maken. Daarnaast hebben we in de winter veel kleding aan waardoor we sowieso weinig UV-straling op onze huid krijgen.
Zink en chroom
Zink en chroom dragen bij aan een stabiele insulinespiegel en gaan insulineresistentie tegen. Zink zit veel in noten en zaden, vlees en vis. Chroom zit in groente, fruit en volkoren producten.
Er zijn ook kruiden die een gunstige werking kunnen hebben op PCOS. Deze kruiden bevorderen de afbraak van te veel onnodige hormonen in de lever. Denk hierbij aan curcuma longa (geelwortel), mariadistel, broccoli-kiemextract. Broccoli bevat een hoge concentratie van de stof DIM (di-indolylmethaan), wat de omzetting van hormonen bevordert.
Wil je meer informatie over wat er hier in dit blog geschreven is of wil je weten welke supplementen wij hiervoor in huis hebben? Neem dan telefonisch of per mail contact met ons op. Je kunt natuurlijk langskomen in onze winkel. We helpen je graag.
Boekentips
Rineke Dijkinga, ‘Alles over je hormonen’
Marjolein Dubbers, ‘Het energieke vrouwenkompas’
Ralph Moorman, ‘De hormoonfactor’
Verwijzing naar wetenschappelijk onderzoek
- Legro, Castracane & Kauffman, 2004
- Apridonidzem, Essah, Iuorno & Nestler, 2005; Goodarzi et al., 2011
- Lin, Huang & Su, 2010; Phelan et al., 2011; Siriwardhana, Kalupahana & Mous-taid-Moussa, 2012; Lopez-Huertas, 2012; Bloch & Hannestad, 2012; Oner & Muderris, 2013
- Wehr et al., 2009; Thomson, Spending & Buckley, 2012