Olijfbomen en olijfolie

Groeigebied

De olijfboom houdt van warmte en kan tegen lichte vorst. Hij groeit vooral rondom de Middellandse Zee, maar ook in Noord- en Zuid-Amerika, Afrika, West-Azië en Zuid-Australië. Hij kan zowel groeien op een goed doorlatende voedselrijke kleibodem, als op een droge, weinig vruchtbare rotsige bodem. Hoe ouder de olijfboom wordt, hoe mooier hij eruit gaat zien. Hij wringt zich in allerlei bochten en heeft een mooi gebarsten, redelijke korte stam. De zilvergroene kroon is bladerrijk en de grootste takken zijn net zo bochtig als de stam. Dit geldt uiteraard niet voor de jongere exemplaren.

Inwendig

Olijfolie en zelfs de bladeren zijn supergezond.

Bladeren

Olijfbladeren zijn rijk aan oleuropeïne, een stof die bloeddrukverlagend kan werken. Daarom werden de bladeren vroeger gebruikt bij een te hoge bloeddruk. En bijvoorbeeld bij aderverkalking om de doorbloeding te verbeteren. Oleuropeïne heeft zelfs mild bacteriedodende eigenschappen en kan werken als virusbestrijder. In de 19^e eeuw werd in een medisch blad omschreven dat olijfbladeren koortsverlagend werken. Daarnaast zit er ook een andere stof in namelijk glycolzuur en dat zorgt dat je beter kan plassen. De bladeren bevatten ook de bekende antioxidantstoffen zoals polyfenolen die onze vaten kunnen beschermen.

Olijven

De olijf is natuurlijk een bekende snack bij de borrel en in de salade. Olijven zijn er in diverse soorten en maten, waarvan de zwarte en groene olijf de meest bekende zijn. Onrijpe vruchten zijn groen en worden vaak in oktober geoogst. In december worden dan de olijven geplukt die inmiddels violet gekleurd zijn. Olijven worden na het plukken behandeld om ze verder te laten rijpen. Dit kan gebeuren door melkzure gisting in pekel (dit duurt 8 maanden) of een behandeling met natronloog, ook wel bekend als caustic soda of gootsteenontstopper (dit duurt 12 uur). Je kan je wel voorstellen dat natronloog een zeer agressief en smerig spulletje is. Griekse olijven worden niet behandeld met loog. In de ondoorzichtige wereld van de olijfteelt is het best lastig om te bepalen hoe dit per firma in andere landen geregeld is. Waarover zo meteen meer.

Een olijf bestaat voor 45% uit water, voor 10 tot 20% uit koolhydraten, en natuurlijk uit olijfolie. De olie wordt zowel uit het vruchtvlees zelf gehaald als uit de pit. Olijven bevatten mineralen als calcium, ijzer, fosfor, kalium, natrium en boron. Ze bevatten daarnaast nog eiwitten en antioxidanten zoals quercetine en rutine, betacaroteen en vitamine E.

Olijfolie

Natuurlijk gebruik je olijfolie! Toch? Olijfolie is een van de beste oliën die je in de keuken kan gebruiken. Het groene goedje is een goede basis voor allerlei gerechten en specifiek voor het maken van saladedressings. Maar met olijfolie kan je ook prima bakken. De beste versie die je koud kan gebruiken is uiteraard de extra vierge olijfolie. Dit is koudgeperste olijfolie. Let er bij het kopen op dat deze olie in een donkere glazen fles zit.

Overigens zijn er in diverse talen benamingen voor de extra vierge olijfolie

Extra virgin= Engels

Extar vergine= Italiaans

Vergin extra= Spaans

Extra vierge= Frans

De samenstelling van olijfolie

Olijfolie is uiteraard rijk aan allerlei soorten vet. Hij bestaat voor 82% uit onverzadigde vetzuren, waarvan voornamelijk het omega-9-vetzuur oleïnezuur. Daarnaast zit er 9,7% omega 6 in en 0,76% omega 3 in de vorm van alfalinoleenzuur. Een klein deel bestaat ook uit verzadigd vet. Het mooie is dat er ook fosfolipiden (verbeteren onze hersenwerking), flavonoïden (antioxidanten) en fytosterolen (zorgen voor cholesterolverlaging) in zitten. Daarnaast is de olie rijk aan de antioxidanten vitamine E en bètacaroteen.

Geraffineerde olijfolie

Als je dit op het etiket ziet staan kan je het beter niet gebruiken. Het is olijfolie die door raffinering wordt verkregen. Dit geeft smaakverlies aan de olie waardoor de smaak ook neutraler wordt. Er worden dan door verhitting en afkoeling onzuiverheden uit de olie gehaald. Ook worden er vaak ook nog allerlei chemische processen op los gelaten wat de kwaliteit niet ten goede komt. Meestal worden hier ook minder goede olijven voor gebruikt.

Vermijd tevens flessen van plastic, want de weekmakers in plastic kunnen vrij makkelijk oplossen in olie.

Fraude met olijfolie

Toen ik aan dit blog begon, was ik me niet bewust van wat voor sjoemelwereld er achter de handel in olijfolie zit. Er schijnt zelfs in Italië een anti-fraude-eenheid te bestaan die specifiek bezig is met de fraude in olijfolie. Om een waardige, goede kwaliteit olijfolie te verkrijgen is nog best een hele uitdaging.

Kwaliteit van olijfolie

Het blijkt erg moeilijk om als consument te bepalen wat nou een goede olijfolie is. Er wordt toch ook nog flink wat aangerommeld in de markt en de controle is moeizaam. Er wordt wel gepleit voor een keurmerk op olijfolie om de kwaliteit te kunnen bepalen. In juni is er nog een wedstrijd geweest om te kijken wat nou de beste olijfolie was. Lees dit artikel om de uitslag te zien. Sowieso kan je in de supermarkt beter voor biologische kwaliteit kiezen, daar zitten al strengere eisen op. Vaak kan je bij delicatessenwinkels wel de betere kwaliteiten kopen. Olijfolie is supergezond, maar als je geen goede koopt, kan het ook ongezond zijn. Vaak kan je beter wat meer betalen bij een speciaalzaak dan rommel kopen.

Bekijk deze leuke video hoe een goede olijfolie wordt gewonnen.

Wel of niet bakken in olijfolie

Er bestaat veel verwarring over de verhitting van olijfolie. Moet je nou juist een geraffineerde gebruiken of juist een extra vierge? Of helemaal geen olijfolie? De waarheid is dat je prima kan bakken in extra vierge olijfolie, mits hij van een goede kwaliteit is! Of een goede kwaliteit in de supermarkt te krijgen is, is ook nog een vraagstuk op zich.

Men dacht vroeger dat het heel ongezond was om te bakken in olijfolie omdat het een lage verbranding heeft en onverzadigde vetzuren. Bij verhitting van onverzadigde vetzuren kunnen schadelijke stoffen kunnen ontstaan, zogenaamde paks (polycyclische aromatische koolwaterstoffen). Dit klopt niet helemaal, je kan wel bakken in olijfolie en je kan kiezen voor een extra vierge olijfolie.

De mensen achter de site The Olive Label hebben verstand van zaken en een zeer lezenswaardig verhaal over een goede kwaliteit olijfolie en de fraude die plaatsvindt in de handel in olijfolie. Ook leggen ze uit dat het wel verantwoord is om te bakken in olijfolie.

De zuurgraad van olijfolie

Olijfolies met een lager zuurgehalte worden tot de betere kwaliteit bestempeld. Deze hebben een betere geur en smaak. Er bestaan zelfs speciale olijfolie-sommeliers! Extra vierge heeft een zuurgraad lager dan 1%. Fine virgin heeft een zuurgraad van 1,5% en virgin een zuurgraad van maximaal 3%. Op een goed etiket zou altijd de zuurgraad, het land van herkomst en de soort olie moeten staan.

De kleur van olijfolie

De kleur kan behoorlijk variëren. Dit heeft te maken met het land van herkomst, soort olijf en de rijpheid. Als hij meer naar groen neigt, heeft dit te maken met de aanwezigheid van chlorofyl in de olie.

Voor je huid

Olijfolie wordt door allerlei volkeren al eeuwen gebruikt om zijn heilzame eigenschappen. Olijfolie is niet geschikt als massageolie, omdat het een sterke geur heeft, maar hij wordt vaak wel in oliemengsels toegepast. Hij kan door iedereen gebruikt worden, maar mensen met een droge huid hebben er vooral profijt van. Hij is ook geschikt voor mensen met een gevoelige huid. Olijfolie zorgt er in huidverzorging voor dat de huid meer vocht kan opnemen en vasthouden.

Wij verwerken olijfolie regelmatig in onze producten zoals onze Kattenvet. Olijfolie heeft een verwarmend effect en stimuleert de doorbloeding. Daarnaast versterkt hij je nagels en kan hij helpen bij droog haar. Je zou er zelfs een haar-hoofdhuidolie van kunnen maken met wat druppels rozemarijnolie.

Nou ik hoop dat je weer een hoop wijzer geworden bent over de wereld van de olijven en dat je betere keuzes kan maken in de winkel voor het aanschaffen van een goede kwaliteit olijven en olijfolie.