De plant: herkenning algemeen
Het driekleurig viooltje heeft geen wortelstok en/of uitlopers. De bladeren zijn relatief kort en smal. Ze staan verspreid aan de stengel (niet recht tegenover elkaar) en hebben een spatelvormige vorm.
De naamgeving van het plantje duidt op de kleur van de bloemen. Doorgaans is het onderste bloemblaadje geel met een witte rand en zijn de andere bloemblaadjes blauwpaars, waarbij de bovenste twee bloemblaadjes bijna altijd donkerder van kleur zijn dan de twee blaadjes daar direct onder.
Er zijn echter ook planten die niet drie kleuren bevatten, of planten waarbij niet alle bloemen driekleurig zijn. Als je goed kijkt naar de naam, dan staat daar subsp. (afkorting voor subspecie) bij. Dit duidt erop dat er sprake is van een ondersoort. Is er dan nog een andere soort waarvan de Latijnse naam ook begint met Viola tricolor? Ja, het duinviooltje (Viola tricolor subsp. curtisii) is zo’n andere ondersoort. Over deze soort straks meer!
De planten hebben een honingmerk. Een honingmerk is een patroon van stipjes en/of streepjes in een afwijkende kleur in de bloem. Het honingmerk wijst insecten naar de nectar in de bloem.
Het driekleurig viooltje wordt bestoven door hommels.
De plant: herkenning ten opzichte van andere viooltjes
In tegenstelling tot andere violen, zijn vier i.p.v. twee bloemblaadjes naar boven gericht.
Driekleurig viooltje lijkt op akkerviooltje (Viola arvensis) en duinviooltje (Viola tricolor subsp. curtisii). Verschillen: het akkerviooltje bloeit meestal wit, met hooguit bij de bovenste twee bladeren een lichtpaarse kleur.
Het duinviooltje heeft wel een vergelijkbaar kleurpatroon ten opzichte van het driekleurig viooltje, maar de bladeren zijn uitermate smal (als een soort dikke naalden), waarmee hij zich onderscheid van het driekleurig viooltje. Daarnaast kun je het duinviooltje vrijwel alleen in de duinen vinden, waar het driekleurig viooltje op veel meer plekken voorkomt.
Waar kun je de plant tegenkomen?
Het driekleurig viooltje is in het wild te vinden op de zandgronden van Nederland, onder andere in Gelderland, Noord-Brabant, Overijssel en de duinstreek in Noord- en Zuid-Holland.
Het driekleurig viooltje houdt, naast zandgrond, van recent omgewerkte grond, zoals bij akkers en tuinen vaak het geval is. Hij houdt van licht, en wil daarom op een open en zonnige plek staan. Liefst met een matige voedselrijkdom. Deze plantensoort is niet goed bestand tegen onkruidbestrijding, zware grondbewerking en zware bemesting. Dit hangt waarschijnlijk mede samen met de bestuiving. De hommels die de bestuiving verzorgen, komen namelijk door diezelfde landbouwmethoden in de problemen.
Kweekvormen en eetbaarheid
Het driekleurig viooltje staat aan de basis van de “tuinviooltjes” die in tuincentra gekocht kunnen worden. De bloemen van driekleurige viooltjes zijn eetbaar. Maar let er wel op dat je hiervoor geen viooltjes uit tuincentra gebruikt: deze bevatten namelijk vaak bestrijdingsmiddelen.
Gezondheidseigenschappen driekleurig viooltje
Driekleurig viooltje is mild diuretisch, dus helpt om overtollige urine af te drijven. Daarnaast is hij licht bloedzuiverend en ontgiftend. Hij kan op een milde manier helpen om overtollig slijm uit de luchtwegen op te hoesten. Daarnaast werkt hij mild op de darmen; hij bevat namelijk slijmstoffen die helpen om te laxeren en de darmen te verzachten. Hij wordt daarom in de kruidengeneeskunde naast andere kruiden ingezet bij:
- voorjaarskuren
- blaasontsteking
- prostaatontsteking
- gewrichtsaandoeningen
- verkoudheid
Maar hij werkt ook nog uitwendig en wordt daarom vaak in crèmes verwerkt. Met name in crèmes die gebruikt worden bij acne, netelroos, eczeem en psoriasis.
