Alles over herpes

Wat is herpes?

Herpes is een verzamelnaam voor ziekten die veroorzaakt worden door het herpes simplex virus (HSV). Er bestaat herpes simplex type 1 en type 2. Herpesinfecties van gezicht en lippen worden meestal veroorzaakt door type 1, en infecties van geslachtsorganen worden meestal veroorzaakt door HSV type 2. Echter beide typen kunnen infecties op andere plaatsen veroorzaken. Je kunt dus ook een type 1 infectie op je geslachtsdelen hebben, bijvoorbeeld.

Symptomen

Herpes komt meestal tot uiting op of rondom je lippen en op en rondom je geslachtsorganen, maar kan daarnaast op je gehele lichaam verschijnen.

Naast huiduitslag met blaasjes, jeuk en pijn kan een herpesinfectie ook gezwollen lymfeklieren veroorzaken en je behoorlijk moe maken omdat je immuunsysteem veel energie moet spenderen om zich te verweren. Herpes is ongelooflijk vervelend maar meestal niet gevaarlijk. In zeldzame gevallen kan herpes gevaarlijke complicaties geven, bijvoorbeeld bij pasgeboren baby’tjes, of als het in je oog terecht komt. Daardoor kan het hoornvlies beschadigen met (permanent) slechter zicht tot gevolg. Heb je dus herpes in de buurt van je oog? Naar de dokter.

Herpes in je lichaam

Als je eenmaal met herpes besmet bent geraakt (de primaire besmetting) draag je het virus de rest van je leven bij je. Het virus dringt namelijk binnen in de uiteinden van de zenuwen op de plaats waar je besmet ben geraakt, en verplaatst zich via die zenuwbaan naar de bijbehorende zenuwknoop (het dorsale ganglion). Als je mazzel hebt blijft het daar in slapende vorm aanwezig. Dat wil zeggen dat je er geen last van hebt omdat het zich koest houdt.

Triggers

Als je pech hebt wordt het virus echter opnieuw actief. Bekende triggers hiervoor zijn zonlicht (vooral het eerste felle zonlicht in de lente als het winterweer eindelijk gaat keren), een lage weerstand, menstruatie of veel stress. Het virus “ontwaakt” dan en verplaatst zich vanuit de zenuwknoop via dezelfde zenuwbaan weer naar hetzelfde huid/slijmvliesgebied om daar ellende te verspreiden.

Verschillende soorten herpesinfecties

 Koortslip of koortsuitslag bestaat uit kleine blaasjes op en rondom de lippen die branderig of pijnlijk aanvoelen. Deze blaasjes drogen vervolgens in tot korstjes, die er na verloop van tijd afvallen en genezen. In zeldzame gevallen laat een koortslip blijvende huidafwijkingen achter en/of kan een koortslip bijzonder pijnlijk zijn. Koortslip wordt meestal door herpes type 1 veroorzaakt.

Genitale herpes veroorzaakt blaasjes en/of wratjes op de geslachtsorganen en/of anus en kan flink pijn doen. Tijdens de acute ontstekingsfase kun je een ander gemakkelijk besmetten door seksueel contact of nadat je met je handen aan de herpesplekjes hebt gezeten. Het jammere van genitale herpes is echter dat je óók al besmettelijk bent wanneer de plekjes nog niet verschenen zijn, en je dus nog niet weet dat je herpes hebt. Dit is een slimme voortplantingstruc van sommige virussen die heel zuur is voor ons, want je kunt je er niet tegen wapenen.

Gordelroos is ook al zo’n ellendeling. Gordelroos begint vaak met het gevoel alsof er zandkorrels in je bed liggen; een schurend, gevoelig uhm, gevoelletje. Binnen enkele dagen ontwikkelt zich uitslag op een groot deel van je huid. Dit is dus het gebied dat aangestuurd wordt door de plaatselijke zenuw waar het herpesvirus zich in schuilhoudt bij jou. Verreweg de meeste infecties met gordelroos bevinden zich op de romp (vandaar de naam gordelroos) maar het kan zich in principe overal op het lichaam ontwikkelen. Infecties met gordelroos kunnen soms atypisch verlopen en in zeldzame gevallen kunnen de pijnklachten lang aanhouden nadat de uitslag verdwenen is. Dit wordt postherpetische neuralgie genoemd, oftewel: zenuwpijn als overblijfsel van een herpesinfectie. Auw.

Hoe loop je herpes op?

Herpes overleeft nauwelijks buiten het menselijk lichaam, en om het op te lopen moet je dan ook fysiek contact hebben met iemand die het virus bij zich draagt. Zo kun je herpes oplopen door te zoenen of te vrijen met iemand die herpes heeft, maar ook via je vingers en in sommige gevallen via gebruiksvoorwerpen kan het virus worden overgebracht. Ook kun je bij jezelf het virus naar een andere plaats op je lichaam overbrengen! Raak herpes-huiduitslag ook bij jezelf daarom zo min mogelijk aan.

Waarom ben ik steeds de sjaak?

Sommige mensen hebben heel regelmatig (bijvoorbeeld maandelijks) last van een herpesinfectie en anderen hebben er bijna nooit last van. De kracht en kwaliteit van je individuele weerstand speelt hier meestal een rol in.

Wat doe je tegen herpes?

Gelukkig zijn er allerlei dingen die je zelf kunt doen om herpes tegen te gaan, zowel preventief als acuut.

1. Zorg voor een goede weerstand

Open deur, maar toch. Als je weerstand goed is, krijgen virussen minder kans, zo simpel is het gewoon écht. Turbocursus hoge weerstand: eet elke dag bákken met groenten, eet voldoende eiwitten (vlees, vis, ei, peulvruchten, kwark, tempeh), eet geen geraffineerde spullen (witmeelproducten, kant-en-klaar-zooi, dingen die je oma niet als voedsel zou herkennen), eet geen suiker, gebruik geen alcohol, wees ultra conservatief met koffie, rook niet en gebruik geen drugs, zorg dat je minimaal 8 uur per nacht slaapt, doe ontspanningsoefeningen en temper je stresslevels. Zorg voor een gezonde hormoonhuishouding. Beweeg lekker veel en doe lekker veel leuke dingen. Doe veel knuffelen met lieve mensen en luister naar je gevoel. Wees je eigen beste vriend.

2. De magie van lysine

Lysine, in zijn natuurlijke moleculaire vorm aangeduid als L-lysine, is een aminozuur dat in eerste instantie niet heel boeiend lijkt: je krijgt het voldoende met je voeding binnen om een beetje leuk op te kunnen functioneren. Maarrrr, komtie: virussen, en voorál herpesvirussen, hebben een vieze hekel aan lysine. Simpelweg: hoe meer lysine je binnenkrijgt, hoe minder herpes je hebt. Een van de beste strategieën bij een herpesinfectie is dan ook om ervoor te zorgen dat je zeker 6 gram (!) lysine per dag binnen krijg.

Daar zit bovendien nóg een trucje bij. Lysine en arginine, ook al zo’n doodgewoon aminozuur, zijn elkaars concurrent. Ze gebruiken hetzelfde transporteiwit om zich door de bloedbaan naar je weefsels te kunnen verplaatsen. Wil je je lysine dus echt superpoweren, dan zorg je naast een hoge inname lysine tegelijkertijd voor een extra lage inname arginine. Dat doe je als volgt:

Lysinerijke voeding (dus veel van eten): vis zoals makreel, tonijn, zalm en kabeljauw, rundvlees, kip, eieren, geitenyoghurt, appels, avocado, wortels, kool, spinazie, veldsla, boekweit, gierst. De volledige lijst lysinerijke voedingsmiddelen vind je in dit blog over lysine.

Argininerijke voeding (dus weinig van eten): alle noten en zaden, inclusief pinda’s, linzen, bonen, bananen, sinaasappels, uien, bieten, champignons, tarwe (!), haver, chocolade (boeeee) en cafeïne. De volledige lijst argininerijke voedingsmiddelen vind je in dit blog over lysine.

3. Melisse

Uit studies (Koytchev 1999; Wolbling 1994)  is gebleken dat uitwendige toepassing van een gedroogd extract van citroenmelisse (Melissa officinalis) helpt tegen koortslip. De makkelijkste manier om dit toe te passen is als volgt: zet een klein beetje sterke thee van gedroogde melisse en stip je koortslip hiermee meerdere keren per dag aan met een wattenstaafje.

4. Zilver

Zilver wordt al duizenden jaren gebruikt als natuurlijk antibioticum om infecties met eencellige micro-organismen mee te bestrijden (bacteriën, virussen en sommige parasieten). Dit is waar het oude gebruik om met verzilverd bestek te eten (als je je dat kon veroorloven) op gebaseerd is: het beschermt je tegen infectieziekten. Ook bij herpesinfecties kan zilver een uitkomst zijn. Wil je hier meer over weten? Neem dan contact met ons op.

5. Sint-janskruidolie

Sint-janskruid heeft een grote affiniteit met het zenuwstelsel en wordt daarom gebruikt bij allerlei zaken die met het zenuwstelsel te maken hebben. Uitwendig is sint-janskruidolie goed toe te passen bij een “geprikkelde huid”. 

6. Billenbalsem met zink en andere handige smeerseltjes

Natuurlijke billetjesbalsem met Calendula erin heeft een fijne uitdrogende en helende invloed op de huid. Handig dus om nattige viezigheid mee in te laten drogen. Daarnaast bestaan er nog een aantal geweldige smeerseltjes voor op je gezicht die herpes effectief een kopje kleiner maken. Kom langs in de winkel of vraag ons om advies.

Postherpetische neuralgie

Normaal gesproken geneest een herpesinfectie goed. Maar in sommige gevallen blijven de eerder geïnfecteerde zenuwen pijn doen, ook als de initiële infectie al voorbij is. Vooral bij gordelroos komt dit voor: de zenuwen in het aangedane gebied kunnen soms wekenlang pijn blijven doen. Heel naar is dat. Voedingsstoffen zoals het B-complex, vitamine B12, omega-3-vetzuren, alfa-liponzuur, fosfatidylserine, magnesium en choline spelen een rol bij een gezonde zenuwfunctie. Ook natuurlijke pijnstillende stoffen (vraag ons om raad) kunnen een uitkomst zijn.

Referenties

• Koytchev R, Alken RG, Dundarov S. Balm mint extract (Lo-701) for topical treatment of recurring herpes labialis. Phytomedicine 1999;6:225-30
• Wolbling RH, Leonhardt K. Local therapy of herpes simplex with dried extract from Melissa officinalis. Phytomedicine 1994;1:25-31