Siliconen en minerale oliën: niet giftig, toch schadelijk

Minerale oliën

Vaseline, paraffine, paraffine-olie en vaseline-olie zijn allemaal minerale oliën. ‘Minerale oliën’ klinkt je in eerst instantie misschien mooi en gezond in de oren, maar het zijn geraffineerde aardolie-derivaten. Het zijn dus niet-biologische en niet-levende stoffen, een soort vloeibare plastics. Minerale oliën zijn biologisch zeer slecht afbreekbaar en geven bij lekkage bodemverontreiniging. Ze reageren niet met andere chemische stoffen (zijn chemisch inert). Minerale oliën worden in de industrie gebruikt als smeermiddel.

Waarom zitten er minerale oliën in chemische cosmetica?

Minerale oliën sluiten je huid af. Daardoor verdampt er minder water uit je huid, waardoor je huid soepeler lijkt.

Waarom zijn minerale oliën slecht?

Minerale oliën sluiten je huid af en maken haar dus ‘monddood’. Ze verstoppen je poriën en ontregelen je natuurlijke talgproductie. Je huid kan niet meer ademen en uitwisselen.

Daarnaast zijn minerale oliën (zoals paraffine-olie) vetachtige stoffen, waarin je natuurlijke huidvetten dus kunnen oplossen. Je huid maakt onder een laagje paraffine-olie geen nieuwe huidvetten aan, want de paraffine-olie fungeert als kunstmatige barrière. Als je stopt met het smeren van crèmes waar minerale oliën in verwerkt zijn, gaat je huid droog en onprettig aanvoelen. Je grijpt dan meestal gauw terug naar je crème, waardoor je huid een zogenaamde ‘paraffineverslaving’ ontwikkelt. Als je overstapt naar natuurlijke huidverzorging moet je huid daar echt van afkicken. Het duurt soms maanden voordat je huid haar eigen evenwicht en natuurlijke vetmantel weer heeft kunnen herstellen.

Waar zijn minerale oliën wel goed voor?

Vaseline is uitstekend spul om je schaatsen mee in te vetten. Ook maakt het een thermometer in de bips een stuk beter te doen. Paraffinewas is handig op de hangers van kledingroedes zodat ze niet zo stroef piepen als je ze verschuift. Paraffine-olie kun je goed gebruiken om een stenen aanrechtblad of houten snijplank mee in te vetten, omdat het niet erg is als er wat spoortjes van in je eten terechtkomen.

Siliconen

Als je aan siliconen denkt, denk je misschien eerst aan de bekende siliconen borstimplantaten. Er zijn echter nog veel meer soorten siliconen, en afhankelijk van de molecuulstructuur kunnen ze vloeibaar, gel-achtig of juist heel hard zijn. Siliconen zijn organische (met koolstof) of anorganische (zonder koolstof) polymeren, een verbinding bestaande uit een reeks van precies dezelfde moleculen. In de cosmetische industrie worden meestal vloeibare siliconen gebruikt, deze worden siliconenolie genoemd, hoewel het in feite dus geen olie is.

Op het etiket van synthetische cosmetica herken je siliconen o.a. onder de volgende namen: cyclomethicone, dimethicone copolyol, dimethicone, amodimethicone, phenyl trimethicone, cyclopentasiloxane en cyclohexasiloxane.

Over het algemeen zou je kunnen stellen dat namen van siliconensoorten eindigen op -cone of -xane, al zijn er ook uitzonderingen.

Waarom zitten er siliconen in chemische cosmetica?

Over het algemeen genomen maken siliconen het oppervlak waar ze op worden aangebracht gladder. Glijmiddelen op siliconenbasis berusten volledig op dat effect. In shampoo en conditioners zorgen siliconen ervoor dat de haarschubben worden platgelegd en afgesloten, waardoor de haren heel glad worden. Je haar is dan gemakkelijk doorkambaar en er is minder wrijving tussen haren onderling. Het ziet er dus mooier verzorgd uit, terwijl in werkelijkheid juist níet verzorgd wordt. Je haar kan uiteindelijk vettig en zwaarder gaan aanvoelen, slapper worden en aan volume verliezen (want de haarschubben worden gesloten).

Rafelige haarpunten kun je enigszins maskeren door er siliconenolie op te gebruiken. Veel conditioners claimen op basis daarvan dat gespleten haarpunten worden gerepareerd (“repair conditioner”), wat helaas gewoon echt niet gebeurt.

Van siliconen wordt vaak gezegd dat ze fungeren als verdeelmiddel van andere ingrediënten. Dat is waar, maar ook enigszins ironisch, omdat ze er tegelijkertijd voor zorgen dat de haarschacht minder doordringbaar wordt en de huid wordt afgesloten (vooral dimethicon doet dit). Ingrediënten die op zichzelf wél een verzorgende invloed zouden kunnen hebben op je haar of huid, kunnen daardoor minder goed hun werk doen.

In gezichtscrèmes zorgen siliconen ervoor dat andere, stuggere ingrediënten gemakkelijker over de huid kunnen worden verdeeld en dat je huid gladder en zachter aanvoelt. Het bekende “zijdezachte” laagje dat een crème op je huid kan achterlaten is typerend voor siliconenolie.

Siliconen variëren onderling enigszins in eigenschappen op basis van de moleculaire structuur.

Cyclomethicon bijvoorbeeld is vrij vloeibaar en vervliegt na gebruik. Het bestaat uit vrij grote moleculen die niet in je huid kunnen trekken. Cyclomethicon wordt vooral veel in chemische haarverzorgingsproducten gebruikt. Cyclomethicon is een allergeen.

Dimethicon is een zwaardere vloeibare siliconensoort die niet vervliegt. Dimethicon sluit je huid en haar af, waardoor je er puistjes en huidirritatie van kunt krijgen.

Waarom zijn siliconen slecht?

Net als minerale oliën sluiten siliconen de huid – geheel of gedeeltelijk – af, en ontregelen daarmee het huideigen evenwicht. In haarverzorgingsproducten zorgen siliconen ervoor dat het natuurlijke volume van je haar verdwijnt en dat stoffen die je haar wél echt kunnen verzorgen, zoals kokosolie, niet goed in de haarschacht kunnen binnendringen. Op de hoofdhuid verstoren siliconen de natuurlijke talgproductie, waardoor de hoofdhuid tegelijkertijd zowel vettig als trekkerig kan gaan aanvoelen.

Siliconen kun je gebruiken om rafelig of ongezond haar mee te verbloemen, en kan daarvoor alleen in de haarpunten worden aangebracht. Dit is op zichzelf een oké-toepassing van siliconen. Het grote nadeel is echter dat siliconen alleen goed uit je haar te verwijderen zijn met een agressieve zeepsoort, zoals SLS of SLES. Bij het wassen komen deze altijd in aanraking met je hoofdhuid, wat je huid en haar beschadigt. Deze agressieve zeepsoorten kun je beter vermijden. Daarnaast komen siliconen nooit alleen, maar vrijwel altijd in een mix met andere schadelijke synthetische stoffen zoals synthetische parfums en parabenen.

Net als minerale oliën zijn siliconen slecht voor het milieu, zowel door hun herkomst (aardolie) als hun slechte afbreekbaarheid. Via het doucheputje komt al deze rommel in ons milieu terecht. Natuurlijke en schone verzorgingsproducten zijn daarom niet alleen beter voor jou, maar ook voor de aarde.

Waar zijn siliconen wel goed voor?

Dimethicon werkt zó verstikkend op je haar en hoofdhuid, dat het een uitstekend middel is tegen hoofdluis. Het legt een ondoordringbare laag op je haar, waardoor de luizen en neten verstikken. Het is best een “fijn” luizenbestrijdingsmiddel, omdat het je haar tegelijkertijd goed doorkambaar maakt en verder niet giftig is zoals de landbouwgif-achtige chemische luizenbestrijdingsmiddelen dat wel zijn. Bovendien kunnen luizen er geen resistentie tegen ontwikkelen. Wil je weten om welk luizenbestrijdingsmiddel het gaat, stuur ons dan even een berichtje. Vanwege de claimsverordening mag ik het hier niet vermelden.

De moraal van het verhaal

Waardeloze verzorgingsproducten op basis van paraffine, siliconen en andere synthetische stoffen verstoppen je poriën, belemmeren het ademen van je huid, ontregelen daardoor de doorbloeding en brengen je huid dus stelselmatig uit balans. Vroeg of laat ontstaan daardoor huidklachten. In directe zin zijn minerale oliën en siliconen geen schadelijke stoffen (want ze zijn niet toxisch en dus ook niet verboden), maar de structurele negatieve invloed ervan veroorzaakt een ontregelde huidfunctie. Deze ingrediënten wekken de schijn verzorgend te zijn, maar hebben in werkelijkheid geen enkele verzorgende waarde. Waardeloos dus.

Natuurlijke ingrediënten zijn in feite de enige stoffen die je huid kunnen verzorgen, omdat ze huideigen stoffen bevatten die de natuurlijke balans van je huid ondersteunen en versterken. Van der Pigge Huidbalans is 100% natuurlijk, barst van de natuurlijke, huideigen en écht verzorgende ingrediënten en bevat uiteraard geen spatje minerale oliën of siliconen. Bekijk het assortiment hier.