winkel
Webwinkel

Althaea officinalis – Echte heemst

De echte heemst is binnen de natuurgeneeskunst bekend om een vaak gebruikt plantenonderdeel van de plant: de heemstwortel. De wortel van heemst is in het verleden ook in salades gebruikt en voor het maken van marshmallows. De vezels van de bast van echte heemst werden gebruikt voor het maken van papier en touw. Een interessante plant dus om wat over te vertellen.

 

Kaasjeskruid

Echte heemst is een plant van de kaasjeskruidfamilie (Malvaceae). De naam ‘kaasjes’ verwijst naar de vruchten van de planten van deze familie, die door de vorm op kaasjes lijken. Deze familie bevat ruim 1000 soorten, zowel kruiden als houtige planten. De plantenfamilie is in de hele wereld vertegenwoordigd, behalve in de poolstreken. Verreweg de meeste soorten groeien in de tropen. Echte heemst komt beperkt in Nederland in het wild voor.

Kroon- en kelkbladeren

De planten van de kaasjeskruidfamilie hebben 5 bloembladeren (kroonbladeren). De groene kelkbladeren hieronder zijn bij het onderste deel aan elkaar vastgegroeid. Een bijzonderheid van de familie is dat de in de bloem aanwezige meeldraden zich vertakken.

Enkele planten van de kaasjeskruidfamilie zijn in Nederland als sierplant aangeplant, waaronderde Chinese heemstroos (Hibiscus rosa-sinensis) en de stokroos (Althaea rosea), of voor andere eigenschappen buiten Nederland gekweekt, zoals de katoenplant (Gossypium herbaceum).

What’s in a name?

Bij veel planten heeft de naam een betekenis in het Grieks of Latijn. Soms heeft ook de Nederlandse naam een betekenis. Dit geldt ook voor echte heemst. De naam ‘heemst’ is waarschijnlijk een verbastering van Hibiscus, die tot dezelfde familie behoort. Althaea is een verbastering van een Grieks woord dat genezen/genezing betekent en officinalis staat voor ‘geneeskrachtig’.

Hoe ziet hij eruit?

Echte heemst is een meerjarige, vrij hoge plant, hij kan tot ca. 1,5 m doorgroeien. De stengels en bladeren zijn volledig groen. De bladeren hebben een gezaagde bladrand. Heemst is viltig behaard. De lichtroze, soms bijna witte bloemen komen tevoorschijn in de zomer. De vele meeldraden zijn paars en vallen op in de bloem. De plant breidt zich daarnaast uit met wortelstokken (net als bijvoorbeeld de grote brandnetel).

Waar gedijt hij?

Echte heemst is een kenmerkende soort voor gebieden met brak (het midden tussen zoet en zout) water. Hij komt voor in (riet)moerassen (vandaar de naam ‘marsh’ in marshmallow), in ruigten (stukken grond met veel hoge kruiden, maar zonder struiken en bomen), langs sloten en soms langs de oevers van rivieren en in duinvalleien.

Rode Lijst

In Nederland komt heemst met name voor in de provincies Noord-Holland en Zeeland. De plantensoort staat op de Rode Lijst, is vrij zeldzaam en in aantallen (sterk) afgenomen sinds 1950. Dit komt onder andere door de Deltawerken, waardoor zoet en zout water meer gescheiden zijn en het aandeel brak water in Nederland sterk is teruggelopen. Internationaal strekt het areaal van echte heemst zich uit van centraal Azië tot en met West-Europa.

De geneeskrachtige eigenschappen van heemst

Heemst heeft behoorlijk wat slijmstoffen in zich waardoor het goed oplosbaar is in thee, maar niet in alcohol. Je kunt heemst dus het beste met koud water klaarmaken en niet in tinctuur gebruiken. Het werkt verzachtend bij:

  • bronchitis
  • allerlei soorten hoest
  • milde ontstekingen aan het maag-darmkanaal, bij slokdarmontsteking of irritatie van de slokdarm door zuurbranden
  • kan ingezet worden bij milde diarree
  • is verzachtend bij een blaasontsteking
  • verzacht bij uitwendig gebruik geïrriteerde slijmvliezen van de mond en tanden, aften, keelpijn en heesheid

Voor inwendig gebruik gebruik:

  • Maak een koud aftreksel door 2 koffielepels (3 tot 10 gram) heemstwortel op 150 ml tot 250 ml water 8 uur te laten macereren en vervolgens af te gieten.
  • Of je gebruikt 30 gram heemstwortel op 6 dl water. Ook 8 uur laten macereren en vervolgens afgieten.
  • Of je overgiet een thee- of eetlepel (tot 15 gram) heemstwortel met 150 ml lauw water. Een half uur laten macereren, maar wel frequent doorroeren en vervolgens afgieten.

Neem 3 à 4 maal per dag een kopje (mag licht opgewarmd worden).

Voor uitwendig gebruik om te gorgelen:

  • Maak een licht warme extractie van rond de 50 graden: 2 koffielepels heemstwortel op ¼ liter water of 5 gram wortel op een kopje warm water.

Heemstwortel moet goed afgesloten worden bewaard omdat het vocht aantrekt.

Waarschuwingen

Raadpleeg vóór gebruik een deskundige in geval van zwangerschap, borstvoeding, ziekte of medicijngebruik.

Heb je vragen over hoe je met natuurlijke middelen je gezondheid kunt ondersteunen? Loop gerust onze winkel binnen, bel ons op of stuur een mail. We helpen je graag!

Wil je iets delen?

Wil je een reactie delen of heb je een vraag?

Door het insturen van het formulier kunt je een reactie achterlaten of een vraag stellen over algemene zaken. Wil je liever direct een consult aanvragen dan kan dat ook.

Stel je vraag!

"*" geeft vereiste velden aan

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Van der Pigge is verbonden met haar zusterbedrijf De Groene Os

Zij maken de beste natuurgeneeskundige middelen voor je geliefde dier. Oerkracht uit de natuur voor grote en kleine huisdieren.

De Groene Os