Hoezo “te oud”?!
Wat maakt je nou eigenlijk minder vruchtbaar vanaf je veertigste? Open deur: voor een zwangerschap is een eitje nodig. Als vrouw draag je alle eitjes die je ooit zult hebben vanaf je geboorte al bij je. Je maakt geen nieuwe eitjes meer aan. Gedurende je leven sterven er geleidelijk eitjes af.
Vanaf de puberteit heeft een vrouw zo’n 300.000 tot 500.000 eitjes. Elke maand komt er een eitje vrij tijdens de eisprong. Je verliest echter veel meer eitjes dan dat ene eitje dat elke maan(d) uit je voorraad vrijspringt. Zo rond je 50ste is je voorraad eitjes op en begint de menopauze.
De menopauze (overgang) begint bij de meeste vrouwen gemiddeld ergens tussen de 45 en 55 jaar. Het intreden van de overgang is een geleidelijk proces waarbij de spiegels aan vrouwelijke geslachtshormonen langzaamaan steeds lager worden. De maandelijkse eisprong wordt georkestreerd door een heel koor van hormonen. Naarmate de menopauze dichterbij komt en de hormoonspiegels dalen, wordt de kans op een eisprong steeds kleiner. Er druppelt af en toe een ‘anovulatoire cyclus’ binnen. Dat wil zeggen: een doodgewone menstruatiecyclus, die doodgewoon aanvoelt, maar waarbij er geen eitje langskomt (maar je wel gewoon menstrueert). Tijdens zo’n cyclus ben je dus niet vruchtbaar.
Door het opraken van eitjes en het dalen van je hormoonspiegels neemt je vruchtbaarheid halverwege je 30ste richting je 40ste dus al wat af. Je kunt dan wel gewoon nog zwanger raken, maar omdat je kansen wat kleiner worden, kan het soms langer duren. Dat is wel het gevolg van zwanger worden op latere leeftijd.
Vergroot je kansen: zorg goed voor je hormonen
Een goede vruchtbaarheid begint bij een gezonde cyclus. En een gezonde cyclus begint bij een gezond hormonaal evenwicht. Heb je hormonale klachten? Pak ze aan! Een regelmatige menstruatiecyclus met een normale bloedingsduur zonder (ernstige) PMS-klachten is de basis en geeft aan dat het met je hormonale evenwicht min of meer goed zit. Er zijn allerlei kruiden en voedingsstoffen die kunnen helpen om een gezonde cyclus te ondersteunen, zoals Vitex agnus castus (monnikspeper).
Zorg voor een gezond gewicht. Dat betekent: jóúw gezonde gewicht. Want dat is voor iedereen anders. Ondergewicht bemoeilijkt het zwanger worden. Vrouwen hebben vetweefsel nodig om een gezonde vrouwelijke hormoonhuishouding te ondersteunen. Bij een echt te laag lichaamsgewicht stopt de menstruatie bij de meeste vrouwen dan ook helemaal.
Overgewicht kan eveneens een probleem vormen omdat problemen met de suikerstofwisseling (zoals diabetes, insulineresistentie en hypoglycemie) de vruchtbaarheid kunnen verminderen.
Progesteron
Oestrogeen en progesteron zijn de bekendste vrouwelijke geslachtshormonen. Samen dirigeren ze (met nog wat andere spelers) de menstruatiecyclus. Progesteron wordt vanaf de ovulatie (eisprong) door je lichaam aangemaakt en is een belangrijk zwangerschapsbevorderend hormoon. Progesteron zorgt ervoor dat een bevrucht eitje zich stevig kan innestelen.
Een tekort aan progesteron kun je herkennen aan een (te) korte menstruatiecyclus, bijvoorbeeld zo rond de drie weken. Agnus castus is een kruid dat met name op de progestagene fase van de menstruatie inwerkt en deze kan helpen te verstevigen.
Ook krachttraining kan helpen om je progesteronlevels te verbeteren. Krachttraining kan, als je het overdrijft, ook heel veel stress in je lichaam opleveren. Doe dus een prettige vorm van krachttraining, binnen je eigen grenzen. Ga opdrukken, planken en train je buikspieren. Of ga naar de sportschool en train onder begeleiding met gewichten. Doe na je training altijd een cooling down en een diepe ontspanningsoefening.
Relax, relax, relaaaaax
Stress verlaagt je progesteron, want uit progesteron maak je ook stresshormonen aan. De aanmaak van stresshormonen krijgt altijd voorrang op alle andere processen in je lichaam, omdat je lichaam altijd denkt dat er bij stress iets levensbedreigends aan de hand is. Dat komt omdat we een oeroud DNA hebben dat nog altijd dezelfde stressrespons gebruikt als vroeger op de savanne. Echter de kans dat je anno 2019 door een roofdier te grazen wordt genomen is best wel klein. Die stressrespons blijft echter gewoon hetzelfde.
Chronische stress werkt sterk verstorend op allerlei regulatieprocessen in je lichaam, waaronder je geslachtshormonen. Daardoor daalt je vruchtbaarheid.
Bovendien: door chronische stress staat je lichaam in een acute overlevingsstand. Ook daardoor raak je minder gemakkelijk zwanger: je instinctieve lichaam denkt dat je je in bedreigende, schaarse omstandigheden bevindt. Niet bepaald een ideale omgeving om nakomelingen te krijgen, want hun (en jouw) overlevingskansen zijn kleiner in een landschap vol roofdieren met maar weinig voedsel.
Dus relax.
Uhh…hoe doe je dat? Relaxen? (En waarom?)
Héél kort door de bocht kent je zenuwstelsel twee standen: actie (sympathisch zenuwstelsel) en rust (parasympathisch zenuwstelsel). Je staat óf in actie óf je bent in rust.
Stress stimuleert je actiestand. De actiestand zorgt voor een verhoogde hartslag, bloeddruk en bloedsuikerspiegel en stimuleert bloedtoevoer naar de spieren. Dit alles om als een jager in actie te kunnen komen (intense fysieke inspanning, razendsnel reageren) en anticiperend op diens gevaren. (Verscheurd worden door een roofdier, of al rennend met je speer over iets lulligs struikelen, een landschildpad of zo, en hard op je treitertje gaan en bijvoorbeeld je been breken. Extra rot anno 10.000 voor Christus; geen gips of rolstoelen en alles… maar ik dwaal af…) Kortom, de actiestand is ingericht om alle activiteiten waarmee je moet presteren en waarbij je weefselschade kunt oplopen, te ondersteunen. Een veeleisende baas en een agenda vol deadlines stimuleren precies dezelfde stressrespons als het rennen voor een geïrriteerde holenbeer.
De ruststand van je zenuwstelsel zorgt voor herstel en regeneratie. Het brengt bloed naar je spijsvertering zodat je voedsel goed kunt verteren, voedingsstoffen kunt opnemen en kunt herstellen, aansterken en uitrusten.
Altijd aan
Verreweg de meeste mensen staan altijd aan. Je drukke baan, gezin en de onbewuste vorming van onze moderne cultuur stimuleren allemaal die actiestand. Presteren, een actieve levenshouding (“doen” in plaats van “zijn”) en “werken aan jezelf” worden erg gewaardeerd. De zijnsmodus, passieve energie, rust en een laag levenstempo worden maatschappelijk minder gewaardeerd en leiden volgens de meeste mensen niet tot “succes”. Dus staan we de hele dag aan, volop in actie, doen doen doen.
Het vervelende daarvan is dat de rustmodus niet aan bod komt en je dus niet goed herstelt. Daarnaast geven de verhoogde bloeddruk, bloedsuikerspiegel en hartslag die op korte termijn zo handig zijn, op lange termijn gezondheidsproblemen. Je raakt uit evenwicht, met allerlei klachten tot gevolg, van anxiety tot menstruatieklachten. Nog vervelender: je zenuwstelsel veert na verloop van tijd niet meer vanzelf in de rustmodus terug. Daar moet je jezelf dus in trainen.
Dat doe je door dagelijks ontspanningsoefeningen te doen. Dit zijn oefeningen waarbij je jezelf bewust heel diep ontspant, zodat je parasympathische zenuwstelsel, je rustmodus, wordt ingeschakeld. Oefeningen zoals de bodyscan of zitmeditatie waarbij je je aandacht op je ademhaling richt, zijn heel effectief. Als je nog nooit hebt gemediteerd is een meditatieapp heel handig. Of volg een cursus mindfulness. Hoe je het ook doet, doe het dagelijks en liefst minstens twee keer per dag.
Door dagelijks in een staat van diepe ontspanning te verkeren (je ademhaling is langzaam, je lichaam zacht en ontspannen, je mind wakker maar kalm), herstelt je lichaam zich en geeft je metabolisme de aanmaak van geslachtshormonen weer voorrang op de aanmaak van stresshormonen. Op die manier kan je hormonale evenwicht zich herstellen. Dit komt ook je vruchtbaarheid (en je gezondheid als geheel) ten goede. Dit kan dus helpen bij zwanger worden op latere leeftijd.
Stoffen die kunnen helpen bij zwanger worden op latere leeftijd
Wij zouden Pigge niet zijn, als we niet overal een kruidje voor wisten. Zo ook om de vruchtbaarheid een handje te helpen.
Vitex agnus castus is een plant die van oudsher gebruikt wordt om de vrouwelijke hormoonhuishouding te helpen reguleren. Agnus castus heeft een progesteronachtige werking. Het helpt om de menstruatiecyclus te reguleren, bijvoorbeeld na pilgebruik of bij een onregelmatige cyclus. Ook heeft het een gunstige invloed op het libido en de emotionele ongemakken rondom de menstruatie.
De Chinezen noemen de baarmoeder “het paleis van het kind”. Hoe prachtig. Dong Quai (Chinese engelwortel, Latijn: Angelica sinensis) is een kruid uit de Chinese traditie dat het paleis van het kind voedt en verzorgt. Het bevordert de doorbloeding in de baarmoeder en voedt zo de vruchtbare bodem. Naast het bevorderen van de vruchtbare bodem kan Dong Quai ook worden gebruikt bij klachten door een verminderde doorstroming in het bekkengebied, zoals pijn en kramp.
Goede vetzuren zijn van groot belang voor de vruchtbaarheid. Ze voeden en versterken namelijk de slijmvliezen door het hele lichaam (en dus ook de vagina en baarmoeder) én dragen bij aan het reguleren van de hormoonhuishouding. Het gezonde omega-6 vetzuur GLA (gammalinoleenzuur) draagt bij aan een gezonde cyclus en zorgt voor de slijmvliezen. Omega-3 vetzuren uit vette vis zijn van belang voor een normaal ontstekingsmetabolisme in het hele lichaam. GLA haal je het beste uit supplementen met teunisbloemolie of borage-olie. Omega-3 krijg je binnen uit vette vis of visoliesupplementen. Algenolie is een uitstekend veganistisch alternatief dat net zo goed werkt.
Niet vullen maar voeden
Een optimale gezondheid bereik je onder andere door gezond te eten. Gezond eten betekent voeden, niet vullen. Tekorten aan micronutriënten (vitaminen, mineralen, antioxidanten en andere bioactieve stoffen) zijn funest, zeker voor je hormonen. Goede voeding bestaat uit voeding zonder vulling. Onder vulling valt:
- suiker
- geraffineerde granenproducten zoals witbrood, witte pasta, witte rijst, croissants en koekjes
- sterk bewerkte voedingsmiddelen en alles uit pakjes en zakjes
Vermijd deze producten.
Voeding is altijd vers en onbewerkt. Groenten, fruit, vers vlees, verse vis, noten, zaden, eieren, peulvruchten, een klein beetje zuivel en een klein beetje onbewerkte granen vormen de basis van een gezond voedingspatroon. Vermijd koffie, omdat het de afgifte van stresshormonen stimuleert. Vermijd alcohol omdat het de vruchtbaarheid ondermijnt. Dus zeker niet handig als je zwanger wilt worden op latere leeftijd.
Tot slot: het leven begint bij onze grootmoeders
In de baarmoeder draagt een ongeboren meisjesbaby alle eitjes die ze ooit zal hebben al bij zich. Uit één van die eitjes komt op een dag misschien haar eigen kindje ter wereld. Het beginsel van dat kindje was dus al aanwezig in de buik van oma! Onze beginsels liggen dus in de buik van onze grootmoeders. Onze generaties zijn niet zo strikt gescheiden als we soms denken…
Toe aan een persoonlijk advies? Vraag ons advies! Loop gerust onze winkel binnen, bel ons op of stuur een mail. We helpen je graag.
