Leefgemeenschap
De voorwaarden voor de ontwikkeling van een biofilm zijn: vocht, voeding en aanhechting.
Biofilm is veelal een leefgemeenschap van bacteriën waar ook schimmels, gisten, protozoa, algen en ander klein gespuis een weelderige bijdrage leveren aan de slijmerige productie van de film.
Tijdens de vorming van biofilm kunnen gestreste micro-organismen met elkaar communiceren door middel van “quorum sensing”, waardoor ze zich tot een (ge)hechte gemeenschap ontwikkelen. Biofilm is een georganiseerde structuur en wordt bij elkaar gehouden door moleculaire strengen: gezamenlijk extracellulair polysacchariden of ook wel “EPS” genoemd. Deze bestaan meestal uit polysacchariden (suikers), peptiden, lipiden (net zo als desoxyribonucleïnezuren, je DNA). In deze complexe driedimensionale veerkrachtige laag is een sterk samenspel van allerlei micro-organismen. De verschijningsvormen van de biofilms kunnen afhankelijk van de omgeving variëren van slechts een paar cellagen tot een fort van vele centimeters dik.
Bah
Afschrikkend (bio)filmmateriaal zijn voorbeelden als de verstopte afvoer, het glibberige vieze vaatdoekje, de groenige slijmlaag in de vaas met bloemen. Als je dit zou voelen kan je er nog meer van griezelen.
In de natuur kan het ook kleurrijk prachtig zijn, denk aan de beekjes met stenen in rivieren, algen in watertjes enzovoort.
Hoe bacteriën biofilm maken kan je hier bekijken: youtube.com/watch?v=be-mjOGiquk
In ons lichaam
De tandplak hebben we gehad…
Even voor de duidelijkheid, als het goed is, hebben we een gezonde slijmvlieslaag waarin goede (darm)bacteriën een belangrijke rol spelen. Als je gezonde slijmvliezen hebt, is de weerstand tegen de pathogene biofilm producerende bacteriën aanwezig.
Maar in ons lijf is al het weefsel met een slijmvlieslaag in principe geschikt om biofilm te ontwikkelen. De voorwaarden- vocht, voeding en aanhechting – zijn daar aanwezig. Zeker bij terugkerende of chronische ontstekingen moet je beducht zijn op een infectie met biofilm.
Het chronische karakter komt doordat dat die bacteriën een fort hebben gebouwd waardoor ze zichzelf goed beschermen tegen de wapens van ons eigen immuunsysteem, maar ook tegen de medicijnen. Het fenomeen antibioticaresistentie is hierop gebaseerd.
Ontstekingen in het slijmvliesimmuunsysteem of het nu de mond, luchtwegen, maag, darmen, prostaat, vagina, blaas maar ook de huid betreft, biofilm kan ervoor zorgen dat het geëmmer zich opnieuw aandient. We hebben nog een paar beruchte ziekmakende spelers die ook zo handig gebruik maken van de biofilm. Van Borrelia de veroorzaker van de ziekte van Lyme is bekend dat het lekker verstoppertje speelt in de biofilm. Dat geldt tevens voor diverse parasieten en schimmels als Candida, ze maken hier ook gebruik van.
Medische hulpmiddelen zoals: hartkleppen, prothesen, katheters, maar ook contactlenzen kunnen ook geïnfecteerd raken met biofilm. Eenmaal gehechte biofilm is bestand tegen ontsmettingsmiddelen. En zoals ik eerder schreef bereiken antibiotica de bacteriën niet vanwege de complexe structuur.
Biofim-geassocieerde ziekten
Regulier is er telkens meer onderzoek naar allerlei ontstekingen en de rol van biofilm. Hieronder een voorbeeld, gepubliceerd in een wetenschappelijk blad rondom antibiotica. Bacterial Biofilm and its Role in the Pathogenesis of Disease: mdpi.com/2079-6382/9/2/59/htm
Biofilm, hoe breek je het af?
Binnen de reguliere gezondheidszorg ligt het antwoord niet voor het oprapen, zeker nu blijkt dat antibiotica niet werken doordat de dikke slijmvlieslaag slecht op te lossen valt.
Voor de gezondheidszorg is het van groot belang om te zoeken naar oplossingen. De onderzoeken zijn in volle gang. Zo worden nanodeeltjes bestudeerd om de structuur binnen te dringen. Hiervoor worden verbindingen uit de acaciaboom en neemboom hiervoor onderzocht. Dat geldt ook voor de gentechniek Crispr: biotechnologie.rivm.nl/CRISPR-Cas.
Voor nu ligt het antwoord het meest verscholen in onze voeding die kan helpen om de biofilm te verteren of te doordringen. Rineke Dijkinga heeft heeft daarvoor deze tabel gemaakt.
Het gaat dan om
- Voeding uit de look familie, ui en knoflook
- Vluchtige stoffen die overal doorheen komen, namelijk diverse etherische oliën zoals die van tijm en oregano
- Eiwitsplitsende enzymen uit bijvoorbeeld papaja, ananas, maar aloë vera mag ook in dit rijtje.
- Resveratrol is ook zo’n stof, je vindt het in rode druiven en blauwe bessen.
- Daarnaast zijn er veel gebruikte kruiden zoals ginkgo, gember, kurkuma, kaneel en groene thee, deze hebben bovendien allemaal een remmende werking op een overactief immuunsysteem.
- Kruisbloemfamilie, waaronder alle kolen, broccoli, spruitjes paksoi en waterkers.
Dit rijtje is niet compleet kijk maar eens op haar site, dat is meer dan de moeite waard: rinekedijkinga.nl/weetjes/biofilms.html
Als je last hebt van chronische ontstekingen heb je misschien wel een belangrijke troef in handen als je gaat kijken hoe je het fort kan afbreken. Naast voeding zijn er ook verschillende supplementen die passend zijn in dit kader. We mogen ze hier niet benoemen, maar je mag uiteraard altijd contact met ons opnemen voor meer informatie of advies! 0235312454.
