Verpakkingsmateriaal; hoe ga je er het best mee om?

Functie van verpakkingsmateriaal

Verpakkingsmateriaal is uiteraard om spullen in te verpakken. Klinkt logisch. Maar wat is de functie van verpakken? Verpakken heeft een aantal functies. Je kan spullen vervoeren, je kan spullen beschermen tegen invloeden van buitenaf zoals bederf, je kan spullen scheiden etc. Ik stoorde me altijd aan verpakte komkommers in de winkel, maar het blijkt dat door dit plastic laagje de komkommer een week langer houdbaar is. Dat gaat voedselverspilling tegen, daarover zo meer.

Soorten verpakkingsmateriaal

Er zijn veel soorten verpakkingsmateriaal die grofweg te verdelen zijn in materialen die uit natuurlijke bronnen komen (zoals papier, hennep, bamboe) en die uit chemische bronnen geproduceerd worden (zoals plastic uit aardolie). Tegenwoordig heb je ook allerlei recycled materiaal, zoals hergebruikt plastic. Uiteraard zijn er nog vele soorten andere verpakkingen zoals blik en metaal, maar we houden het even op een aantal grondstoffen.

Over plastic

Plastic is een fantastisch materiaal waar je ontzettend veel mee kan. Plastic heeft ons als mensheid veel gebracht, maar zoals we weten heeft plastic ook een enorme impact op onze wereld. We hebben al eerder een stuk geschreven over de impact van microplastics in cosmetica. Daarnaast heb je natuurlijk ook het probleem van al het plastic dat in ons leefmilieu terechtkomt. De welbekende plastic soep in de oceaan bijvoorbeeld. Daarom is het belangrijk dat plastic in de juiste afvalbak wordt weggegooid en niet op straat belandt.

Soorten plastic

Er bestaan diverse soorten plastic. Als je op een plastic verpakking kijkt, dan zie je vaak een code staan. Deze code geeft aan wat voor soort plastic het is. Plastic bestaat namelijk uit diverse soorten stoffen. Deze stoffen kunnen soms wel of niet makkelijk gerecycled worden. Daarnaast zijn er bepaalde soorten plastic die kunnen lekken in het eindproduct. Onze Huidbalans-verpakkingen bestaan voornamelijk uit code 1 en 5, en zijn daarmee zowel veilig als goed recyclebaar. Onze verpakkingen beschermen goed de inhoud en gaan bederf tegen.

Plastic nummer 6 is de minst veilige soort plastic. Plastic 7 is een beetje een lastige, want dat is een vergaarbak voor van alles.

Wil je meer lezen over de verschillende soorten plastic? Lees dan dit blog.

Over glas

Glas is een fantastisch materiaal en in allerlei kleuren leverbaar. De kleur van glas doet ook iets met het beschermen van een product. Zo beschermt bruin glas bijvoorbeeld een supplement tegen de invloed van licht. Glas is sterk, lekt niet, is hard, maar nadeel is dat het breekbaar is. Daarnaast heeft glasproductie en recycling weer een grotere CO_2-impact op het product dan plastic.

Glas versus plastic

• De productie van glas verbruikt enorm veel energie (zand moet er 1.600-1.700 °C voor verhit worden). Het recyclen van glas verbruikt overigens bijna evenveel energie.
• De warmte die nodig is voor de productie van glas zorgt voor enorme CO₂-uitstoot.
• De productie van plastic resulteert ook in CO₂-productie, maar de CO₂-voetafdruk van plastic is aanzienlijk kleiner dan die van glas.
• Glas produceert meer dan 3 keer zoveel broeikasgassen als plastic.

Eigenschappen verpakkingsmateriaal

Papier is uiteraard minder sterk dan plastic en daarnaast minder goed te gebruiken voor vloeibare materialen. Een plastic tas zal je waarschijnlijk vaker voor vervoer gebruiken dan een papieren tas. Glas is weer zwaarder dan plastic, dus als je meerdere glazen producten moet vervoeren is dat zwaar en dat geldt dus ook voor transport vanuit de fabriek.

Produceren van verpakkingsmateriaal

Niet alleen het weggooien van verpakkingen heeft invloed op ons leefmilieu, maar uiteraard ook het produceren van verpakkingsmateriaal heeft impact. Immers, er moeten allerlei bronnen voor aangeboord worden en dan moeten de materialen ook verwerkt tot een eindproduct. Hier komen allerlei facetten aan te pas, van bijvoorbeeld het kappen van een boom, tot transport en verwerking in de fabriek tot eindproduct. Daar stopt het proces uiteraard niet, want vervolgens moet het geproduceerde papier ook naar eindbestemmingen worden gebracht waar het verder voor het einddoel wordt gebruikt, zoals een papieren bakje in de winkel voor je broodje. Een belangrijke rol hierin is weggelegd voor de uitstoot van CO₂ bij productie en transport. Ook de zwaarte van materialen speelt een belangrijke rol in de belasting van het milieu.

Gebruiksvriendelijkheid

Een verpakking moet door een consument ook makkelijk te gebruiken zijn. Je kan bijvoorbeeld een bepaalde verpakking als producent in gedachten hebben voor een product, maar als de consument het niet makkelijk kan gebruiken, dan ontstaat er ergernis. Stel je hebt een pot met poeder met een bepaalde openingsgrootte waar je met een lepel de inhoud uit moet halen, dan wil je er wel goed bij kunnen met je vingers.

Recycling

Sommige verpakkingen zijn eenmalig van gebruik terwijl andere hergebruikt kunnen worden. We openen dagelijks gemiddeld 7 verpakkingen. 20% van ons afval bestaat uit verpakkingen. Niet alleen huishoudens maar ook bedrijven gebruiken uiteraard verpakkingen. De helft van de verpakkingen die weggegooid wordt, komt van huishoudens. De recycling van plastic en glas kost uiteraard ook weer energie en geeft ook weer CO₂-uitstoot.

Veiligheid

Voor producenten is veiligheid enorm belangrijk. Als een producent een product op de markt brengt, wil hij voorkomen dat wij (de consument) geen schade oplopen door het product. Dus daarin wordt door producenten ook gekeken naar hoe het zo veilig mogelijk kan. Daarom zijn badkamerartikelen vaak van plastic, want dit heeft minder breekgevaar als je natte handen hebt en in de douche staat.

Impact van een verpakking

Als je kijkt naar een product dan kan je in gedachten houden dat de verpakking van het product 10% van de impact van het product is. Wist je bijvoorbeeld dat 75% van de impact te maken heeft met productie en transport? Daarnaast heeft bijvoorbeeld het verspillen van voedsel en producten ook nog eens 15% impact. Dat geeft aan dat je meer bereikt met zorgvuldig boodschappen doen en zorgvuldig koken om je impact te verlagen, dan heel erg op de verpakking te letten.

Vuistregels voor maken van een keuze

• Je kan letten op het kopen van producten met statiegeld in plaats van eenmalige verpakkingen.
• Koop in Nederland geproduceerde producten, dit geeft minder impact qua vervoer.
• Koop naar het seizoen, want dan hoeft er bijvoorbeeld minder in kassen gestookt te worden.
• Als je zomeroogst wilt eten, kies dan bijvoorbeeld voor diepvries, want dan wordt het vers van het land ingevroren.
• Kies voor verpakkingen die je eventueel kan navullen als het mogelijk is.
• Gooi afval in de juiste recyclebak. Zo kan het weer hergebruikt worden.

Samenvattend

De wereld der verpakkingen is een ingewikkelde wereld waar zo veel kanten aan zitten dat er helaas ook geen simpel antwoord te geven valt op de vraag wat wijsheid is. We hebben wat vuistregels gegeven om het een beetje hanteerbaar te maken. Plastic valt niet meer uit te bannen. Behalve de nadelen die het heeft, heeft het ook veel voordelen. Zo valt er ook over papier en glas goede en slechte dingen te melden. Transport en productie hebben een veel grotere impact op het milieuperspectief van een product. Zo ook het juist gebruiken van producten en verspilling tegengaan.

Wil je meer lezen over afwegingen? Lees dan verder op Milieu Centraal.

Milieuvriendelijke verpakking kiezen

Verpakkingen: goed of slecht?

Of lees het artikel van de Volkskrant: Van zero-wastezeep tot tandpastatabletjes: hoe duurzaam zijn verpakkingsvrije cosmetica? (volkskrant.nl) Dit is niet voor iedereen te openen.