Vasten – niet eten – in onze moderne tijd waarbij eten op iedere straathoek wordt aangeboden en overal in het zicht ligt, is voor veel mensen een afschrikwekkend idee. Maar wat is vasten precies? Het houdt letterlijk in ‘het tijdelijk of geheel onthouden van eten of drinken voor een bepaalde periode’.
Vasten is binnen religies en binnen de natuurgeneeskunde heel gebruikelijk. Binnen religies wordt vasten als een bezinningsperiode gezien. Binnen de islam is het heel gewoon om een maand lang niet te eten en te drinken tussen zonsopgang en zonsondergang. De zogenaamde ramadan. Vasten wordt binnen religies ook gezien als een manier om dichter bij God te komen.
In de natuurgeneeskunde zien we vasten als een manier om het lichaam te zuiveren van gifstoffen en van dood of ziek weefsel, én als manier om het maagdarmstelsel enige tijd rust te geven. Dergelijke vastenkuren duren vaak een week of langer en maken deel uit van een zuiveringskuur, waarbij de darmen ook gespoeld worden door het innemen van bitterzout of door klysma’s.
Volgens onderzoek aan de University of Southern California kan een defect of slecht werkend immuunsysteem geregenereerd worden door het aanmaken van compleet nieuwe witte bloedlichaampjes, hetgeen een vastgesteld effect is van vasten.
‘Ontslakken’ en ‘reiniging’ waren kernbegrippen van het in de jaren 20 van de vorige eeuw door de Duitse arts Otto Buchinger ontwikkelde ‘helende vasten’. Na een aanloop van enkele dagen werd bijna geheel van vast voedsel afgezien. Doel was het volledig legen van de darmen. Vanwege de sterke belasting van het lichaam werd deze methode alleen bij gezonde volwassenen aangeraden.
Als je je lichaam niet of nauwelijks van voedingsstoffen voorziet, verandert je lichaam haar stofwisseling: vetreserves worden aangesproken en je bloed bevat minder cholesterol en suiker. Dit is bij chronische ontstekingen (reuma, artrose en neurodermitis) een positief effect van vasten dat al enkele malen klinisch is vastgesteld.
We zijn niet meer gewend om periodes niet meer te eten, terwijl dit in vroegere tijden heel normaal was. Er waren toen periodes van schaarste, waardoor mensen soms een tijdje minder of niks te eten hadden. Ons lichaam kan dan ook prima tijdelijk zonder eten, maar dat dit ook grote gezondheidsbevorderende effecten heeft, is minder bekend. Hoewel, de oude geneesheren, zoals Hippocrates adviseerden dit al!
Onlangs was er bij het tv-programma Dokters van Morgen een special over vasten (uitzending 8 oktober 2019). Hierin werd uitgelegd wat vasten kan doen voor mensen met kanker en reuma.
Het was een informatief en inspirerend programma, omdat je ziet wat je zelf kunt doen voor je gezondheid. Je kunt je verantwoordelijkheid nemen en gezonde keuzes maken. Dat is niet altijd eenvoudig door de enorme hoeveelheid voeding die wordt aangeboden en waar je elke dag weer een keuze uit moet maken. Maar door dit programma zie je wat schaarste qua voeding voor je gezondheid kan betekenen. Dit geeft je als patiënt ook de macht over je eigen gezondheid. En hoe machtig is het als je zelf kunt sturen wat er met je lijf gebeurt? Dat is een mooi experiment.
In Duitsland zijn speciale klinieken waar vastenbehandelingen vergoed worden door Duitse verzekeraars. Nederlandse verzekeraars vergoeden dit niet, omdat ze eerst wetenschappelijke bewijzen willen zien van de effectiviteit. Natuurgeneeskunde is veel meer ingeburgerd in Duitsland en Duitse artsen werken daarom meer met natuurgeneeskunde dan Nederlandse artsen.
Momenteel is intermitterend vasten erg populair. Het principe van intermitterend vasten is dat je een periode per dag wel eet en een paar uur niks. Zo kan je 14 uur niks eten en 10 uur wel. Of 18 uur niks eten en binnen 6 uur wel eten. De wat strengere versie is 5 dagen wel eten en dan 2 dagen niks, behalve een laag calorische maaltijd van 500 calorieën.
Een voordeel van 18 uur niet eten is dat je lichaam overgaat tot vetverbranding in plaats van wat je lichaam anders doet, namelijk koolhydraatverbranding. Bij koolhydraatverbranding gaat je lichaam eerst over op het verbranden van de opgeslagen hoeveelheid koolhydraten zoals glycogeen. Omdat je hersenen brandstof in de vorm van glucose nodig hebben, gaat je lichaam eerst putten uit opgeslagen suikerreserves. Vervolgens wordt het vetreservoir aangesproken. Als je de hele dag vast, maar daarbuiten alles eet wat slecht is, dan heb je er niet zo veel aan. Vetweefsel staat er ook om bekend dat het gifstoffen opslaat. Dus als je afvalt raak je ook deze opgeslagen gifstoffen kwijt.
Voor een blijvend effect wordt wel aanbevolen om 2x per jaar 6 weken intermitterend te vasten.
Dit is een van de zwaarste vormen waarbij je alleen thee drinkt en niks eet. Deze vorm kan het beste onder begeleiding worden gedaan van een therapeut of kliniek.
Hierbij wordt nog wel vers geperst sap gedronken, maar verder niet gegeten. Daarnaast worden reinigende kruidentheeën ingezet om de lever en nieren te ondersteunen in de afvoer van de afvalstoffen. Sapvasten kun je ook het beste doen onder begeleiding van een therapeut of specialist.
De Zwitserse dokter Paracelsus zei in de 16e eeuw dat vasten een voortreffelijk medicijn was: ‘het is een inwendige arts’. Om kort te gaan: vasten is er altijd geweest. Van alle bekende culturen, op de meest afgelegen plekken, is bekend dat tijdelijk hongerlijden een algemeen voorkomend fenomeen is. Zo zou Pythagoras regelmatig vasten om geestelijke scherpte te behouden en van zijn leerlingen hetzelfde verlangen. Hij was niet de enige bekende wijsgeer die zo’n dieet aanhield. Ook Hippocrates en Plato waren voorstanders. De Griekse historicus Herodotus schreef zelfs dat de oude Egyptenaren zo gezond waren omdat ze drie dagen in de maand vastten.
Een bioloog die veel onderzoek doet naar de heilzame effecten van vasten is Valter Longo. In de genoemde uitzending van Dokters van Morgen komt hij daarom ook veel aan het woord. Hij doet onder andere bij muizen baanbrekend onderzoek naar de effecten van vasten. Zijn onderzoek richt zich ook op het verlengen van het leven door het ‘fasting mimicking diet’. Je eet wel, maar de stofwisseling bootst het effect na dat je met niet-eten bereikt. Dit gebeurt door weinig calorieën, weinig eiwit en geen suiker te eten, maar je mag best wat vet en vezelrijke koolhydraten.
Uit onderzoek komt naar voren dat intermitterend vasten even goed werkt voor gewichtsverlies als een dieet met minder calorieën. Daarnaast zou het vasten een positief effect hebben op het cholesterol, de bloeddruk en bloedsuikerwaarden. Deze effecten worden echter waarschijnlijk veroorzaakt door het gewichtsverlies en niet door de manier van eten.
In Dokters van Morgen werd ook een patiënt gevolgd met ernstige reumatoïde artritis die in een vastenkliniek in Duitsland begeleid werd tijdens het vasten. Deze mevrouw merkte binnen een paar dagen al aanmerkelijk verschil, ze had minder gezwollen gewrichten en minder pijn.
Wat blijkt is dat 80% van de patiënten verbetering merkt door het vasten en dat mensen die na het vasten doorgaan met relatief ongezonde ‘normale’ voeding die rijk is aan vlees en zuivel na 4 weken weer terugvallen in hun klachten, en dat de mensen die na het vasten een vegetarische, zuivelvrije voeding aanhouden wel 6 tot 12 maanden het effect van het vasten op hun klachten kunnen vasthouden. Dit heeft te maken met dat vlees en zuivel relatief rijk zijn aan ontstekingsbevorderend arachidonzuur.
Valter Longo adviseert overigens in zijn boek Het langlevendieet om 3 à 4 keer per week vegetarisch te eten en daarnaast kip en MSC-gekeurde vissoorten die rijk zijn aan omega 3. Omega 3 bevat de goede vetzuren EPA/DHA die al veelvuldig in verband zijn gebracht met het remmen van ontstekingen in het lichaam. Omega 3 is een essentieel vetzuur dat alleen via de voeding of voedingssupplementen verkregen wordt. Bij een volkomen vegetarisch dieet dien je dit aan te vullen met bijvoorbeeld algenolie.
Verder bleek uit de uitzending van dat vrouwen die borstkanker hebben en daarbij chemotherapie krijgen, minder ziek zijn en meer resultaat hebben bij het terugdringen van de kanker als ze tijdens de chemo vasten. Dit is gebleken uit een onderzoek gedaan bij het LUMC in Leiden.
Vasten werkt reinigend. Je zal zien dat als je minder gaat eten, bijvoorbeeld door onderbroken (intermitterend) vasten, het hongergevoel dat je ervaart ook voorbijgaat en dat je ook steeds minder snel honger krijgt. Je lichaam moet wennen aan minder eten, je maag zal krimpen en alle stofjes die worden aangemaakt om het eten te kunnen verteren zullen zich aanpassen op een andere voedingsinname waardoor je een andere glucosestofwisseling zal krijgen.
De afvalstoffen die je kwijt moet, moeten goed kunnen worden afgevoerd door je lymfestelsel, je lever en je nieren. Je kunt hierbij helpen door kruidenthee of tincturen te nemen en ook een goede multivitamine kan hierin ondersteuning bieden. Neem voor meer informatie contact met ons op.
Vasten kan ook mentaal veranderingen geven. Vaak als je een periode minder eet, voel je je daarna heel energiek en bijna ‘verlicht’. Na een vastenkuur maak je endorfinen aan waardoor je je heel prettig kunt voelen. Dus ook als je gezond bent, is het zeker de moeite waard om eens uit te proberen. Ik heb zelf in meerdere vormen gevast, van het hele zware thee/sapvasten tot het intermitterend vasten 14/10 en deze laatste is al zeer fijn om te ervaren. Het is dan wel de bedoeling dat je in die 10 uur gezond en gevarieerd eet. Dat houdt in geen suiker, chips, koekjes, taart en noem maar op, geen gefrituurde producten en geen rood vlees. Maar wel veel groenten, gezonde eiwitten uit vis of uit plantaardig bron, fruit, noten, zaden en weinig koolhydraten.
Vasten in welke vorm dan ook is ook oppassen geblazen voor mensen die veel medicatie gebruiken of bepaalde aandoeningen hebben. Dus raadpleeg altijd een specialist of je arts voordat je hieraan begint. Vasten bij ernstige aandoeningen moet altijd onder begeleiding van een deskundige gebeuren om ernstige reacties te voorkomen.
Heb je vragen over dit blog? Loop gerust onze winkel binnen, bel ons op of stuur een mail. We helpen je graag!
Onderzoek waaruit blijkt dat vasten het immuunsysteem een boost geeft om stamcellen aan te maken voor reparatie
Annal Reviews: Metabolic effects of intermittent fasting
Boekentips
Door het insturen van het formulier kunt je een reactie achterlaten of een vraag stellen over algemene zaken. Wil je liever direct een consult aanvragen dan kan dat ook.
Stel je vraag!"*" geeft vereiste velden aan
Zij maken de beste natuurgeneeskundige middelen voor je geliefde dier. Oerkracht uit de natuur voor grote en kleine huisdieren.
