Wat is zout en wat doet het?
Zout bestaat voor 40% uit natrium en 60% chloride. Dus vandaar de naam natriumchloride. Er bestaan ook nog wat gezondere zouten zoals zeezout, Keltisch zout en Himalayazout, die meer mineralen bevatten die belangrijk zijn voor het lichaam. Niettemin bestaan ook deze zouten voornamelijk uit veel natriumchloride.
Zout voegt smaak toe aan je voeding, maar kan tevens dienen als conserveermiddel. In den ouden tijd pekelden ze bij de scheepvaart bijvoorbeeld vis om het aan boord langer houdbaar te maken. Zout is een fermentatieversneller waardoor je het kunt toevoegen aan ingemaakte groenten en fruit. (zie blog kimchi en ingemaakte citroen)
Zout helpt in het lichaam om te ontspannen, maar zorgt daarnaast voor het kunnen samentrekken van de spieren. Het helpt de zenuwprikkeloverdacht en de mineralenbalans in het lichaam.
Hoeveel zout hebben we nodig?
We hebben eigenlijk maar een klein beetje zout nodig. Ongeveer 1500 milligram per dag. Nederlanders eten gemiddeld 9 gram (9000 milligram) per dag, terwijl we eigenlijk niet meer dan 6 gram per dag zouden moeten eten. 4 op de 5 Nederlanders eet eigenlijk te veel zout. Een te hoog zoutgebruik Dit kan leiden tot een beroerte, hartziekten en hoge bloeddruk. Driekwart van het zout dat je binnenkrijgt zit al toegevoegd aan het eten dat je koopt. Je voegt zelf dus in de praktijk maar een kwart per dag extra toe. Het zit in brood, kaas, soepen en sauzen, maar ook in cornflakes koek, zoete drop, ijs en taart. Dat verwacht je niet direct.
Bijna alle niet-bereide voedingsmiddelen – denk aan groente, fruit, noten, vlees, hele granen en melkproducten – zijn laag in zoutgehalte.
Hoe kom je er nu achter of je te veel zout eet?
Je voelt je opgezet
Een van de kortetermijneffecten van te veel zoutgebruik is dat je maag strak of opgezet aanvoelt. Zout zorgt ervoor dat je lichaam water gaat vasthouden. Eten hoeft niet altijd zout te smaken om toch een hoog zoutgehalte te hebben. Sandwiches, pizza’s, bagels en ingeblikte soep kunnen stiekeme bronnen van veel zout zijn zonder dat je het echt direct door hebt.
Je hebt een hoge bloeddruk
Er kunnen veel redenen zijn waarom je een hoge bloeddruk ontwikkelt, maar te veel zoutgebruik is daar zeker 1 van. De verandering van de bloeddruk ontstaat door je nieren. Als je te veel zout binnenkrijgt wordt het moeilijker voor je nieren om het teveel aan vocht uit je lichaam te krijgen. Daardoor gaat je bloeddruk dus omhoog.
Je hebt dikke enkels
Zwellingen rond je enkels kunnen een teken zijn van te veel vocht in het lichaam door te veel zoutgebruik. Maar je kunt ook een opgezet gezicht, handen en voeten hebben. Als je meer bent opgezet dan normaal, ga dan eens na hoeveel zout je binnenkrijgt.
Je bent enorm dorstig
Als je te veel zout binnenkrijgt trekt dat water uit je cellen waardoor je je heel dorstig voelt. Je kunt dan ook uitgedroogd raken. Drink dan even flink wat water om je cellen weer te verversen.
Je bent aangekomen
Als je water vasthoudt, dan neemt je gewicht dus ook toe. Als je opeens zwaarder bent, check dan eens hoeveel zout je eigenlijk gegeten hebt. Als je opeens 1 kilo zwaarder bent in een dag of 2 kilo in een week tijd, denk dan eens na wat je allemaal gegeten hebt.
Je moet veel plassen
Dit hangt ook weer samen met hoe dorstig je je kunt voelen door het zoutgebruik. Doordat je meer dorst krijgt, ga je meer water drinken, waardoor je uiteraard ook weer meer naar de wc gaat.
Je slaapt niet goed
Mocht je te dicht voor het slapen gaan een te zoutrijke maaltijd hebben gegeten, dan kun je daar ’s nachts onrustig van worden, vaker door wakker worden en je niet uitgerust voelen als je wakker wordt. Vaak moet je dan ook ’s nachts meer drinken en plassen.
Je voelt je een beetje zwakjes
Als er te veel zout in je bloed zit, kan het water uit je cellen worden getrokken om het zout in je bloed te verdunnen. Daardoor kun je je een beetje zwak gaan voelen.
Je hebt last van je maag
Door het teveel aan zout en de bijdrage die dit levert aan een uitgedroogd gevoel, kun je last krijgen van misselijkheid en diarree. Als je maag steeds van streek is of je steeds maagkramp hebt, kijk dan wat je hebt gegeten. Drink dan ook meer water om het watertekort aan te vullen.
Op de lange termijn
Wanneer je chronisch te veel zout eet, kun je zelfs last krijgen van een vergrote hartspier, hoofdpijnen, hartfalen, hoge bloeddruk, nierziekten, nierstenen, botontkalking, maagkanker en een beroerte. Zo zie je maar dat dit verstrekkende gevolgen kan hebben. Te veel zout zorgt ervoor dat je nieren sneller slijten. Dit kan weer leiden tot een hoge bloeddruk. Een hoge bloeddruk leidt weer tot hartziekten, nierziekten en beroertes.
Hoe verminder je nou je zoutgebruik?
- Kies voor vers vlees en niet voor voorbereide bewerkte vleesmiddelen.
- Als je bevroren groente koopt, kies dan vers ingevroren en koop geen groente die bewerkt is of een sausje bevat.
- Lees goed de labels op verpakkingen.
- Als je kruiden en specerijen koopt, kijk dan meteen of er al zout is toegevoegd. Bij ons in de winkel zit er geen zout in onze kruiden, op een enkele na zoals in de bruschetta en bepaalde kerriemixen.
- Gebruik kruiden en specerijen om je eten op smaak te brengen in plaats van zout.
- Als je uit eten gaat, vraag dan of ze geen zout willen toevoegen.
De tegenhanger van zout
Kalium is de tegenhanger in het lichaam van natrium en zorgt ervoor dat we water kwijtraken. Natrium zorgt ervoor dat we vocht vasthouden. Kalium zit veel in groente en fruit. Het is belangrijk om vooral zelf je eten te maken en veel groente te eten. Mik erop dat je het liefst 400 gram gevarieerde groente per dag eet. Dat gaat makkelijker dan je denkt!