Botanie
De Indiase gentiaan is, ondanks de Nederlandse naam, geen familie van de in Nederland voorkomende gentianen. Deze plant behoort tot de familie van de Acanthaceae, een familie die veel planten van de tropen en subtropen herbergt. De Indiase gentiaan is een eenjarige plant die in het wild voorkomt in India, Pakistan en Sri Lanka.
De plant is, met uitzondering van de bloemen, volledig groen. De bladeren zijn lancetvormig en hebben een kruisgewijze bladstand. Dat betekent dat de bladeren in kransen van twee tegenoverstaande bladeren staan en de bladeren van de bladkrans daarboven hier loodrecht op staan. De plant groeit goed in warme vochtige klimaten, houdt van zonneschijn en water.
Wat zijn dan die geweldige kruidentoepassingen?
Dit bittere kruid heeft een lange geschiedenis van gebruik in de Ayurvedische (Indiase) en Chinese geneeskunst. In India heet het ook wel kalmegh. Vooral de bladeren en wortelen worden gebruikt. Hierin zit de meest werkzame stof.
Tegen verkoudheid
Indiase gentiaan wordt vaak gebruikt om verkoudheden, griep en koorts te verhelpen. Het helpt ook om verkoudheden door het rhinovirus te voorkomen. Onderzoek heeft aangetoond dat het tijdens het verkoudheidsseizoen de kans om verkouden te worden kan verkleinen met 50%. Dit kruid ook in hogere doseringen gebruikt worden om verkoudheden te verhelpen. Het werkt ontsmettend en ontstekingswerend (en wordt ook wel Indiase Echinacea genoemd). Uit sommige onderzoeken blijkt dat het een immuunstimulerende werking heeft, omdat het de capaciteit van de witte bloedcellen verhoogt.
Darmen, leven en galblaas
Maar Indiase gentiaan wordt ook gebruikt voor het behandelen van darmaandoeningen. Bij diarree, parasieten, zweren, hepatitis en problemen met de lever en galblaas kan het helpen om de afgifte van gal te verbeteren. Dit komt vooral door het hoge gehalte aan bitterstoffen dat de plant bevat. Hij wordt ook wel ‘King of Bitters’ genoemd.
Bitterstoffen
Bitterstoffen zorgen voor meer afgifte van spijsverteringssap. Hoe dat dan zit? Onze maag, lever, alvleesklier en darmen produceren de hele dag door allerlei spijsverteringssappen die zorgen dat ons eten verteerd kan worden en dat we een stoelgang krijgen om afval in de vorm van poep ons lichaam uit te werken.
Bitterstoffen stimuleren onze spijsvertering door onze spijsverteringsklieren te prikkelen en daarmee onze aanmaak en afgifte van die spijsverteringssappen te bevorderen Hierdoor nemen we voedingsstoffen ook beter op. Naarmate we ouder worden loopt de kracht om spijsverteringssap te kunnen aanmaken terug.
Mariadistel
Mariadistel staat bekend als een kruid dat leverbeschermende eigenschappen heeft en nu blijkt dat Indiase gentiaan diezelfde eigenschappen mogelijk ook heeft. Dat komt door het stofje andrographolide dat in de plant aanwezig is. Het beschermt de lever tegen gifstoffen en vrije radicalen.
Er zijn zelfs wat aanwijzigingen dat het kan helpen bij kanker. Uit sommige onderzoeken is gebleken dat het in een petrischaaltest darmkankercellen kan afremmen en bij leukemie is ook een remmende werking op de celactiviteit gezien, maar er is voor beide aandoeningen meer onderzoek nodig,
Bloedverdunnend en bloeddrukverlagend
Het kan goed worden ingezet bij de behandeling van aderverkalking en hartaanvallen. Het helpt om bloedklontervorming te voorkomen en om de vaten langer open te houden. Het werkt dus eigenlijk als een natuurlijke bloedverdunner. Dat houdt wel in dat als je al bloedverdunners neemt, je dit kruid niet mag gebruiken, want dan wordt het effect van de medicatie nog sterker. Daarnaast blijkt het ook een bloeddrukverlagend effect te hebben.
Dus samenvattend de eigenschappen van Indiase gentiaan
- stimuleert de spijsvertering
- werkt tegen allerlei infecties van maag en darmen en onderste en bovenste luchtwegen zoals keelontsteking en holteontsteking
- beschermt de lever
- kan ingezet worden mogelijk bij darmkanker en leukemie in overleg met een specialist
- bloedverdunnend en bloeddrukverlagend
De traditionele toepassingen van Indiase gentiaan
- keelpijn
- ziekte van lyme (het schijnt goed te helpen bij de infectie door deze spirocheetbacterie)
- ontsteking aan de dikke darm
- allergieën (remt histamineproducerende cellen)
- bijholteontsteking
- longontsteking
- diarree (er is een wetenschappelijk onderzoek dat heeft aangetoond dat het net zo sterk werkt als het geneesmiddel loperamide)
- winderigheid
- uitwendig bij slangenbeten (gelukkig komt dit in Nederland nauwelijks voor)
- huidwonden,het heeft een samentrekkende wondhelende werking
Het kruid wordt in het Verre Oosten vaak gecombineerd gebruikt met andere kruiden, maar er zijn wel allerlei studies gedaan (zie de noten hieronder).
Kruiden kunnen interacties hebben met medicatie, raadpleeg daarom altijd een deskundige.
Mocht er sprake zijn van ziekte, zwangerschap of borstvoeding dan is het raadzaam om voor gebruik overleg te hebben met een deskundige. Sowieso wordt het kruid bij zwangerschap en borstvoeding afgeraden.
Mocht je nog vragen hebben: je kunt altijd bij ons langskomen in de winkel of ons bellen of mailen. We helpen je graag.
Bronnen
Zhao HY, Fang WY. Antithrombotic effects of Andrographis paniculata nees in preventing myocardial infarction. Chin Med J (Engl) 1991;104:770-5.
Madav S, Tripathi HC, Tandan SK, et al. Antiallergic activity of andrographolide. Indian J Pharm Sci 1998;60:176-8.
Puri A, Saxena R, Saxena RP, et al. Immunostimulant agents from Andrographis paniculata. J Nat Prod 1993;56:995-9
Gupta PP, Tandon JS, Patnaik GK. Antiallergic activity of andrographolides isolated from Andrographis paniculata (Burm. F) Wall. Pharm Biol 1998;36:72-4.
Kumar RA, Sridevi K, Kumar NV, et al. Anticancer and immunostimulatory compounds from Andrographis paniculata. J Ethnopharmacol 2004;92:291-5.
Shukla B, Visen PK, Patnaik GK, Dhawan BN. Choleretic effect of andrographolide in rats and guinea pigs. Planta Med 1992;58:146-9.
Visen PK, Shukla B, Patnaik GK, Dhawan BN. Andrographolide protects rat hepatocytes against paracetamol-induced damage. J Ethnopharmacol 1993;40:131-6.
Amroyan E, Gabrielian E, Panossian A, et al. Inhibitory effect of andrographolide from Andrographis paniculata on PAF-induced platelet aggregation. Phytomedicine 1999;6:27-31
Gabrielian ES, Shukarian AK, Goukasova GI, et al. A double blind, placebo-controlled study of Andrographis paniculata fixed combination Kan Jang in the treatment of acute upper respiratory tract infections including sinusitis. Phytomedicine 2002;9:589-97.
Cheung, H. Y., Cheung, S. H., Li, J., Cheung, C. S., Lai, W. P., Fong, W. F., and Leung, F. M. Andrographolide isolated from Andrographis paniculata induces cell cycle arrest and mitochondrial-mediated apoptosis in human leukemic HL-60 cells. Planta Med 2005;71(12):1106-1111
