winkel
Webwinkel

Melissa officinalis – Citroenmelisse

Heb je citroenmelisse wel eens geroken? Deze heerlijke bedwelmende geur streelt de zintuigen. De plant is dan ook makkelijk te gebruiken in thee, en in de keuken om mee te koken. Citroenmelisse ondersteunt een goede spijsvertering. Maar is ook geschikt voor uitwendig gebruik bijvoorbeeld voor een heilzaam bad. Het wordt al eeuwen gebruikt om het hart vrolijker te maken. Ook bijen zijn dol op deze plant vanwege zijn honingzoete nectar.

 

Geschiedenis

De Grieken en Romeinen gebruikten citroenmelisse om neerslachtigheid te verdrijven. Dioscorides (40-90 na Chr.) had het idee om vrouwen een zitbad te geven als ze last hadden van menstruatieklachten, zodat het de spieren zou ontspannen. Wat verder in de tijd zette een andere wijze heer, Galenus, het in om beter te slapen en fijner te dromen. Arabische artsen zagen ook de meerwaarde in voor het gebruik bij neerslachtigheid en om het hart vrolijker te maken. Dan hebben we het alweer over de 10e tot de 12 eeuw.

In de stinkende middeleeuwen strooiden men melisse lekker over de vloer om een ruimte beter te laten ruiken. Een zeer bekend product dat vroeger gebruikt werd, was het zogeheten Balsemieke Melissegeest, een kruidenpreparaat met citroenmelisse. Karel de grote was hier groot fan van rond 1611. Hij waardeerde het ontspannende effect van dit middel op de spijsvertering. Behalve melisse zaten daar ook nog kruiden in als nootmuskaat, kaneel, citroenschil, engelwortel en koriander. Naast spijsverteringsproblemen werd Balsemieke Melissegeest ook ingezet bij hoofdpijn. Destijds werd dit veel verkocht in apotheken.

De familie

De citroenmelisse, vaak melisse genoemd, is een plant uit de lipbloemenfamilie van circa een halve meter tot een meter hoog. Bekende plantengroepen van deze familie zijn onder andere de klavers, dovenetels (bladeren en vorm van deze planten lijken sterk op brandnetels, maar zijn hier geen familie van) en muntsoorten (zie ook mijn eerdere blog over de pepermunt). De bloemen van deze familie doen denken aan een lip, vandaar dat deze familie de lipbloemenfamilie heet.

De naam

De naam ‘melissa’ is afgeleid van een Grieks woord dat ‘bij’ betekent. De plant heeft deze Griekse naam gekregen, omdat hij veel nectar bevat. Met de Nederlandse naam ‘citroen’ wordt verwezen naar de bladeren die naar citroen geuren als je ze stuk wrijft.

Waaraan je de plant herkent

De behaarde bladeren staan tegenover elkaar. Ze zijn ovaal en gekarteld. De stengels zijn vierkant. In de zomer komen de wittige bloemen tevoorschijn (soms vaal geel, al dan niet met een roze rand). De bloemen zijn klein: 8 tot 5 mm. De plant is meerjarig. Het bovengrondse deel sterft in de winter af en in de lente komt de citroenmelisse weer op. De plant is zeer winterhard en kan de Nederlandse winter dus zonder problemen aan.

Waar je ze vindt

Citroenmelisse groeit op vrij zonnige tot zonnige plaatsen en heeft een voorkeur voor matig voedselrijke grond. Hij komt oorspronkelijk uit Zuid-Europa en het Middellandse Zeegebied. De plant is hier zeldzaam ingeburgerd en groeit nu op enkele plekken in Nederland in het wild. In de meeste tuinen in Nederland is sprake van matig tot (zeer) voedselrijke grond, dus je kunt de plant ook in je tuin zetten.

Toepassingen

Citroenmelisse wordt niet alleen geweekt voor het maken van gezondheidsproducten. De bladeren worden ook wel gebruikt in salades, jam en maaltijden om daar een lichte citroensmaak toe te voegen. Zo staan er op Smulweb diverse gerechten die gebruik maken van citroenmelisse. Heb je de plant in je tuin en wil je hem verwerken in een gerecht? Kijk dan hoe je hem moet bereiden, bijvoorbeeld op mijnkeukentuintje. Citroenmelisse geeft smaak aan gerechten en thee. Je kunt ook goed verwerken in een saladedressing.

Gezondheidstoepassingen citroenmelisse

  • Is verzachtend voor de spijsvertering
  • Helpt het zenuwstelsel kalmeren en bevordert de slaap
  • Heeft een antivirale werking bij infecties
  • Kan hoofdpijn verzachten
  • Verzacht insectensteken

Kruiden kunnen altijd een interactie hebben met andere geneesmiddelen of ziekte, zwangerschap en borstvoeding. Raadpleeg daarom voor gebruik een deskundige.

Wil je iets delen?

Wil je een reactie delen of heb je een vraag?

Door het insturen van het formulier kunt je een reactie achterlaten of een vraag stellen over algemene zaken. Wil je liever direct een consult aanvragen dan kan dat ook.

Stel je vraag!

"*" geeft vereiste velden aan

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Van der Pigge is verbonden met haar zusterbedrijf De Groene Os

Zij maken de beste natuurgeneeskundige middelen voor je geliefde dier. Oerkracht uit de natuur voor grote en kleine huisdieren.

De Groene Os